Στη σελίδα με τα σχόλια για το περασμένο μου άρθρο ένας αναγνώστης, αφού έγραψε την άποψή του, τελείωσε με ένα ξέσπασμα:

«Και μια παράκληση: Να δω μια φορά να τιμάτε και να υπερασπίζεστε κάτι ελληνικό, με τον τρόπο που υπερασπίζεστε τους Βορειοευρωπαίους!».

Το έχω κάνει κι αυτό (στο βιβλίο μου «Το Φως των Ελλήνων»). Αλλά νομίζω πως για τη χώρα μου πιο χρήσιμη είναι η κριτική από τα «ζήτω!».

Στον τόπο μας δεν έλειψαν ποτέ οι χειροκροτητές και οι υμνητές. Είτε της πατρίδας, είτε των ισχυρών, είτε της κυρίαρχης γνώμης. Όχι μόνο δεν ωφέλησαν αλλά  βούλιαξαν τη χώρα. Σε αυτούς οφείλουμε την σημερινή μας παρακμή. Λαϊκιστές και λαοπλάνοι που δεν είχαν ποτέ το κουράγιο να πούνε δυσάρεστες αλήθειες, μας οδήγησαν εκεί που βρισκόμαστε. Και – αδιόρθωτοι – συνεχίζουν ακόμα.

Κριτική, σαν του αναγνώστη, έχω ακούσει και διαβάσει αρκετές φορές στη ζωή μου. Το ερώτημα επανέρχεται: γιατί συνήθως υπερασπίζεσαι την άλλη άποψη; 

Η απάντηση είναι απλή: η δική μας πλευρά δεν χρειάζεται υπεράσπιση. Είναι η πλειοψηφούσα άποψη, είναι κυρίαρχη και για τους περισσότερους αυτονόητη.

Εύκολο (και συνήθως ωφέλιμο για όποιον γράφει) είναι να ακολουθήσεις το ρεύμα. Τι πιο απλό από το να βγεις τώρα και να τα ψέλνεις στην Μέρκελ και τον Όλι Ρεν;

Μπορεί αυτό να είναι ωφέλιμο για όποιον γράφει – όμως τι είναι ωφέλιμο για τον τόπο; Να προστίθεται ένας ακόμα χειροκροτητής στην κυρίαρχη άποψη – ή να ακούγεται και μία διαφορετική γνώμη;

Αυτή είναι η δουλειά του ελεύθερου (μη κομματικού και κρατικοδίαιτου)  διανοούμενου. Να κάνει κριτική στην κρατούσα άποψη, να βοηθάει την ισορροπία, να εκφράζει αμφιβολίες και αντεπιχειρήματα.

Βέβαια αυτή η στάση είναι δύσκολη και συνεπάγεται κόστος. Και σας διαβεβαιώνω, από προσωπική πείρα, ότι το κόστος είναι υψηλό. Θέλει κουράγιο π.χ. όταν όλη η Ελλάδα αποθέωνε τον Κάραζιτς να μιλάς για την Σερμπρένιτσα (και να χάνεις για πολλοστή φορά τη δουλειά σου). Μέχρι και προδότη με έχουν πει.

Άφησε λοιπόν, αγαπητέ αναγνώστη, να υπάρχουν μερικοί (ελάχιστοι!) που δεν «υπερασπίζονται  κάτι το ελληνικό». Θα ήταν υπεράριθμοι και περιττοί. Ενώ ως αιρετικοί και αντιρρησίες είναι χρήσιμοι στη δημοκρατία (των ψήφων και των ιδεών) που χρειάζεται τον αντίλογο περισσότερο από τον λόγο.

Μπορεί, μερικές φορές, να έχουν άδικο. Μόνο που τις περισσότερες αποδεικνύεται (εκ των υστέρων…) ότι είχαν δίκιο.