Καταναλωτική μελαγχολία (14.05.09)

Ξέρω πολλούς που μόλις στεναχωρηθούν, μελαγχολήσουν ή απογοητευτούν, αντιδρούν με μία βόλτα στα μαγαζιά. Τα ψώνια ως αγχολυτικό και αντικαταθλιπτικό φάρμακο είναι παλιά ιστορία – υπάρχει και σχετικός ιατρικός όρος: shopping therapy ή retail therapy. Τα Mall αποδεικνύονται συχνά πιο αποτελεσματικά από το Prozac (εδώ Ladose) ή το ντιβάνι του ψυχοθεραπευτή.

Το έχω ζήσει αυτό. Μέσα σε μία πολύ σκοτεινή περίοδο της ζωής μου, η αγορά ενός δυνατού σπορ αυτοκινήτου (πολύ πάνω από τις δυνατότητές μου) άλλαξε όλη μου την διάθεση. Κι όχι για λίγο – η αλλαγή κράτησε και ποτέ δεν ξαναμπήκα σε εκείνο το πηγάδι.

Και τώρα ακόμα ανανεώνομαι με ένα καινούργιο gadget: κινητό, υπολογιστή, φωτογραφική μηχανή… Τα γούστα μου πάνε στα τεχνολογικά – άλλοι (και κυρίως άλλες) ανακάμπτουν με ρούχα, που εμένα μου είναι αδιάφορα.

Η κατανάλωση δεν είναι αμαρτία – όσο κι αν φωνάζουν οι πουριτανοί. Άλλωστε καταναλωτική κοινωνία υπήρχε πάντα. Ακόμα και οι πρωτόγονοι κρεμάγανε στολίδια. Η διαφορά είναι πως παλιά κατανάλωναν μόνο οι λίγοι (κάτι Αλκιβιάδες, Λούκουλλοι, Λουδοβίκοι) ενώ τώρα οι πολλοί.

Αλίμονο… μας τα χάλασε η κρίση. Φάτε μάτια ψάρια, στο Mall. Γυρίζεις, χαζεύεις και το μόνο που τελικά πληρώνεις είναι το παρκινγκ. Άλλοι δεν έχουν χρήματα, άλλοι έχουν αλλά φοβούνται και τα φυλάνε για «μία ώρα ανάγκης» - κι άλλοι ντρέπονται να ξοδέψουν κι ας μην έχουν πρόβλημα.

Σκοτεινή προοπτική: θα μείνεις με το ίδιο, προπέρσινο κινητό (ε, αφού δουλεύει…) τα πολυφορεμένα Nike και  τον παλιό υπολογιστή. Όσο για το αυτοκίνητο, μπορεί να φτήνυναν τα καινούργια – αλλά αδύνατο να πουλήσεις το δικό σου σε καλή τιμή.

Άρα, θα μείνεις και με το ίδιο αυτοκίνητο. Δεν είναι φοβερό (άλλοι δεν έχουν να φάνε) αλλά να: σου στέρησαν την δυνατότητα να ονειρεύεσαι καταναλωτικά. Κι αυτό δεν είναι μόνο ατομικά καταθλιπτικό. Είναι επίσης βλαβερό για την οικονομία.

Συχνά οι σοφοί οικονομολόγοι ξεχνούν: η κατανάλωση κινεί την οικονομία. Πέρα από το ότι μας ανεβάζει το ηθικό…