Υπήρξαν εποχές στην ιστορία, όπου οι άνθρωποι δεν ζούσαν: έτρεμαν και θρηνούσαν περιμένοντας το Μεγάλο Γεγονός. Πότε ήταν η Δευτέρα Παρουσία, το Τέλος του Κόσμου, ο Κομήτης του Χάλεϋ που θα αφάνιζε τη γη... Η γιαγιά μου διηγιόταν πώς πήραν όλοι τα βουνά το 1910 με το φόβο του κομήτη (παρόλο που οι αστρονόμοι τον ήξεραν, αυτός αιώνες τώρα περνάει από τη γη κάθε εβδομήντα χρόνια).

Και μετά ήταν οι στρογγυλές και μαγικές ημερομηνίες. Το 1000 μ Χ., το 2000... τώρα στις 12.12.12, που είπανε οι Μάγιας... Περίοδοι πανικού, όπου ο κόσμος ξεχνούσε τα προβλήματά του και βυθιζόταν στο άγχος.

Ε - εμείς στην Ελλάδα ζούμε εδώ και δυόμιση χρόνια μια τέτοια εποχή με διαδοχικούς συνεχόμενους πανικούς. Θα έρθει η δόση... δεν θα έρθει... πέφτουμε στον γκρεμό... όχι ακόμα... χανόμαστε... βουλιάζουμε... χρεοκοπούμε... Τόσο που πια συνηθίσαμε και δεν μας κάνει πολλή εντύπωση.

Ζούμε την καθημερινή μας ζωή, παλεύουμε ο καθένας με τα προβλήματά του, εργαζόμαστε (όσοι έχουν δουλειά) ερωτευόμαστε, αρρωσταίνουμε - αλλά μέσα σε όλα αυτά έχουμε τη μόνιμη αίσθηση ότι περπατάμε επάνω σε λεπτό πάγο που κάθε στιγμή μπορεί να σπάσει και να χαθούμε σε παγωμένα βάθη.

Ζωή υπό προθεσμία. Ζωή με δόσεις. Κανένας μας δεν έχει μέλλον. Κανείς δεν κάνει σχέδια μακροπρόθεσμα. Αυτό είναι ίσως η χειρότερη απώλεια. Ιδιαίτερα για τους νέους. Εμείς οι μεγάλοι πάει: σωστά η λάθος, το ζήσαμε το μέλλον μας. Το κάναμε παρελθόν. Αλλά οι νέοι;

Κι αναρωτιέμαι - πώς θα έρθει η ανάπτυξη και η ανάκαμψη όταν κανείς δεν πιστεύει στο μέλλον; Όταν κάποιος δεν σπέρνει - πώς θα θερίσει;

Νομίζω ότι από όλα τα πράγματα που χάσαμε - κι έχουμε χάσει πολλά - η προοπτική του μέλλοντος είναι το σημαντικότερο. Ο άνθρωπος είναι το ζώο που σχεδιάζει και προγραμματίζει. Όλα τα άλλα ζωντανά πλάσματα ζούνε στο παρόν. Η έννοια του μελλοντικού χρόνου μοιάζει να τους είναι άγνωστη.

Αλλά το ίδιο πια συμβαίνει και σε μας. Τρομαγμένα ζώα είμαστε, σε μικρούς πανικούς περνάμε τις μέρες μας, ζώντας ήσσονες καταστροφές και τρέμοντας την μεγάλη. Ήμασταν που ήμασταν ανασφαλείς σαν λαός, μας ήρθαν όλα αυτά και μας ισοπέδωσαν.

Ζητείται μέλλον. Απωλέσθη ανάμεσα στο «λεφτά υπάρχουν» και στο «δεν υπάρχει σάλιο»...