Τελικά οι άνθρωποι διαιρούνται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που πιστεύουν ότι για κάθε στραβό που τους συμβαίνει φταίνε οι άλλοι – και σε εκείνους που θεωρούν υπεύθυνο τον εαυτό τους.
Αυτό το βλέπετε πολύ καθαρά σήμερα σε όσους συζητούν για την κρίση. Οι Μεν αποδίδουν την κακή μας κατάσταση σε αίτια που βρίσκονται έξω από εμάς – ενώ οι Δε μέμφονται εμάς τους ίδιους. Υπάρχουν και μερικοί που πιστεύουν ότι τα αίτια είναι και εξωγενή και ενδογενή. Με αυτούς μπορείς να συζητήσεις, αλλά είναι λίγοι και λογικοί που δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Οι πιο εντυπωσιακοί είναι οι «Μεν – φταίνε οι άλλοι». Ξεδιπλώνουν κάτι πολύπλοκες θεωρίες συνωμοσίας που καλύπτουν το μισό σύμπαν και ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία. Σύμφωνα με αυτούς, οι υπόλοιποι κάτοικοι του πλανήτη ασχολούνται μέρα νύχτα με το πώς θα βλάψουν τους Έλληνες. Βυσσοδομούν και απεργάζονται χρόνια τώρα τον χαμό μας.
Ο καθένας έχει ένα δικό του κατάλογο από φταίχτες. Θα σας απαριθμήσουν πολλά ονόματα: Οι Αμερικάνοι (πρώτη επιλογή στους περισσότερους καταλόγους) οι τραπεζίτες, οι Σιωνιστές – και γενικότερα οι Εβραίοι – η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Πολυεθνικές, το Κεφάλαιο (γενικά και αφηρημένα), η Μέρκελ, το ΔΝΤ, κλπ. Όλοι αυτοί συνεργάζονται, χρησιμοποιούν σαν όργανο ο ένας τον άλλο και τους πολιτικούς μας. (Θα έχετε ακούσει πως ο Γιώργος είναι Εβραίος, ο Καραμανλής μασόνος κι ο Σημίτης, σημίτης). Στην θεωρία εμπλέκονται και τα (υποτιθέμενα) πετρέλαια του Αιγαίου κι άλλοι κρυφοί θησαυροί που εποφθαλμιούν οι συνωμότες.
Σε ένα συμφωνούν όλοι οι Μεν. Ότι εμείς δεν φταίμε, είμαστε τα θύματα. Κι αν κάναμε λάθη, είναι γιατί μας επηρέασαν, μας εκμαύλισαν και παρασυρθήκαμε.
Μόλις αρχίσει η συζήτηση για την κρίση, με τις πρώτες λέξεις που θα ξεστομίσει κάποιος, καταλαβαίνω που τοποθετείται. Αν δω πως ανήκει στους Μεν, προσπαθώ να αποφύγω το θέμα. Διότι εκτός από ευφάνταστοι, είναι και φανατικοί. Δεν παίρνουν από επιχειρήματα.
Κι εγώ που ανήκω στους Δε – και πιστεύω πως κυρίως υπεύθυνοι για όσα μας συμβαίνουν είμαστε εμείς, σκέπτομαι πως αν τελικά επικρατήσει η άποψη των Μεν, είμαστε χαμένοι.