Σκέψεις μετά τον Hitchcock (17.06.10)

Αίθουσα κινηματογράφου. Προβάλλεται η ταινία: Dial M for Murder. (Ελληνικός τίτλος: «Τηλεφωνήσατε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως» – 1954, μόλις είχε καθιερωθεί στην Ελλάδα η Άμεση Δράση και ήταν της μόδας).

Στο κορυφαίο σημείο της αγωνίας ο δεκάχρονος πιτσιρικάς πίσω μου, ψιθύρισε αρκετά δυνατά στην μητέρα του: «Μα καλά, δεν είχαν κινητά;».

Εύλογη η απορία του. Για κάποιον γεννημένο και μεγαλωμένο την εποχή του κινητού, η υπόθεση της ταινίας φαινόταν απίθανη.

Βγαίνοντας από τον κινηματογράφο με απασχολούσε το ερώτημά του. Η τεχνολογία θα ακύρωνε μερικά από τα μεγάλα έργα της ιστορίας. Με κινητό, GPS και κινητήρα θαλάσσης, η Οδύσσεια μεταβάλλεται σε ανώδυνη εβδομαδιαία κρουαζιέρα. Όλες οι σκηνές «αναγνώρισης» στην αρχαία τραγωδία ματαιώνονται αφού χαμένοι και εξαφανισμένοι θα μπορούσαν να επικοινωνούν συνεχώς και απρόσκοπτα.

Είναι πια δύσκολο να φανταστούμε τις συνθήκες ζωής όχι του Όμηρου και του Σαίξπηρ, αλλά ούτε καν του Μπαλζάκ και του Ροΐδη. «Ο πολιτισμός σας χάνεται όταν πέφτει το ηλεκτρικό» έγραφε ένα σύνθημα τοίχου στα Εξάρχεια. Δεν ωφελεί να σκεφθεί κανείς πρωτόγονους ή φτωχούς ανθρώπους: Κινητά υπάρχουν και στον Τρίτο Κόσμο και μάλιστα σε μέρη όπου δεν υπάρχουν σταθερά.

Ένα νέο βιβλίο του Gareth Williams με τίτλο The Angel of Death (Ο Άγγελος του Θανάτου) περιγράφει την ιστορία της ευλογιάς, μιας αρρώστιας που κυριολεκτικά αφάνιζε τους ανθρώπους. (400.000 νεκροί το χρόνο μόνο στην Ευρώπη). Από την ανακάλυψη του εμβολιασμού (το 1769) μέχρι την οριστική εξαφάνισή της από το πρόσωπο της γης, χρειάστηκαν 210 χρόνια.

Κι όπως εμείς μπαίνουμε σε προσομοίωση για να κατανοήσουμε τα ρομαντικά δράματα του 19ου αιώνα, όπου οι πρωταγωνιστές πέθαιναν από φθίση (το θάνατο της Κυρίας με τις Καμέλιες – ή ακόμα και το Μαγικό Βουνό του Thomas Mann) έτσι ίσως και κάποιος πιτσιρικάς του 22ου αιώνα βλέποντας, ένα σύγχρονο έργο, θα ψιθύριζε: «Καλά – τότε πέθαιναν από καρκίνο;».

Για να μην φανταστώ την απίθανη (αλλά όχι αδύνατη) περίπτωση όπου (κάπως αργότερα) ο πιτσιρικάς θα ρωτούσε την μητέρα του: «Καλά, τότε πέθαιναν; Τι θα πει θάνατος;».