Για την κακή μας εικόνα στο εξωτερικό φταίνε τελικά ο Καζαντζάκης, ο Κακογιάννης και ο Άντονυ Κουήν. Ο μύθος του Zorba the Greek, αφού τροφοδότησε για χρόνια τον τουρισμό μας, αφού γέμισε χιλιάδες «rooms to let», τώρα στράφηκε εναντίον μας.

Τι ήταν ο Νεοέλληνας στα μάτια του ξένου; Ένας ανέμελος, εξωστρεφής και όξω καρδιά τύπος, που χαίρεται τη ζωή και μισεί την δουλειά. Που πίνει ούζο με μεζέ, ρετσίνα με σουβλάκι και χορεύει sirtaki στην ακροθαλασσιά. Που λατρεύει την γυναίκα και το γλέντι. Δηλαδή ακριβώς ο ρόλος που έπλασε ο καλαμαράς και ασκητικός Καζαντζάκης, στο οποίον έβαλε όσα δεν έζησε και δεν τολμούσε να ζήσει.

Μέχρις ένα σημείο, ο γραφικός Ζορμπάς μπορεί να ήταν μία κατασκευή, ένας μύθος, αλλά έκανε καλή διαφήμιση για την Ελλάδα. Οι κρυόκωλοι βόρειοι έρχονταν εδώ για να μαζέψουν ήλιο και να πάρουν κέφι από τους ντόπιους Ζορμπάδες. Μετά από την σκληρή εργασιακή ρουτίνα στην κρύες και σκοτεινές τους χώρες, εδώ μετάγγιζαν ζωή. Και οι βόρειες έπαιζαν το καμάκι.

Υποψιάζονταν βέβαια ότι ο Ζορμπάς δεν πρέπει να είχε τακτική εργασία και μάλλον δεν θα πλήρωνε φόρους. Αλλά τι πείραζε. Λιτοδίαιτος έμοιαζε. Σουβλάκι, γύρος, ουζάκι... και καμιά ζεμπεκιά – πόσο κοστίζουν αυτά;

Τα πράγματα άρχισαν να χαλάνε όταν κατάλαβαν κάποτε ότι ο Ζορμπάς ζούσε με ξένα χρήματα. Στράβωσαν ακόμα περισσότερο όταν συνειδητοποίησαν ότι τα λεφτά αυτά ήταν από την δική τους τσέπη. Επιδοτήσεις, «πακέτα», δάνεια...

Και εξοργίστηκαν έξαλλα όταν έμαθαν πως ο Ζορμπάς με τα δανεικά αγόρασε Καγιέν, απόκτησε εξοχικό με πισίνα, σκάφος, δύο Φιλιπινέζες και Αλβανό κηπουρό.

Έτσι μας είδε ξαφνικά ο κόσμος – μία κοινωνία Ζορμπάδες με μεγάλες αξιώσεις και μηδαμινή παραγωγικότητα. Που έτρωγε και έπινε (και οδηγούσε Καγιέν) στην υγειά των κορόιδων.

Καλός ήταν τόσα χρόνια ο Ζορμπάς, σύμβολο και κράχτης. Όμως τώρα η εικόνα του γύρισε ανάποδα. Η ανεμελιά έγινε εγκληματική αδιαφορία. Η γραφικότητα, κουτοπονηριά. Και ο λεβέντης, απατεώνας.

Πού να ήξερε ο Καζαντζάκης τι δουλειές μας άνοιξε η φαντασίωσή του!

_________________________________________

Υ. Γ. Πήρα emails που με κατηγορούν ότι αδικώ τον Ζορμπά του βιβλίου. Μα φυσικά δεν αναφέρομαι στον ήρωα του Καζαντζάκη - αλλά στο στερεότυπο "Ζορμπάς" στα μάτια των Δυτικών!