Σ’ αυτές τις εποχές της μαυρίλας και της μιζέριας, καλόν είναι θυμάται κανείς και την άλλη πλευρά των πραγμάτων. Ότι η ζωή είναι γεμάτη συναρπαστικές δυνατότητες και ευκαιρίες. Ότι ο self made man – o αυτοδημιούργητος – δεν είναι αμερικάνικος μύθος. Στη ζωή μου γνώρισα πολλούς που ξεκίνησαν από το μηδέν ή από το πλην και έφτασαν ψηλά. Χωρίς κρατικές επιδοτήσεις, λαδώματα και μίζες. Μόνο με την δημιουργικότητα, την δουλειά και την θέλησή τους.

Κάθε φορά που ακούω νέα παιδιά να μου εκθέτουν το όνειρό τους (ένας διορισμός στο Δημόσιο!) δεν μπορώ να μην σκεφθώ ανθρώπους που γνώρισα οι οποίοι πήραν τη μοίρα τους στα χέρια τους και θριάμβευσαν.

Τον καιρό που δούλευα στην διαφήμιση συνεργάστηκα με πολλούς τέτοιους. Βασικό χαρακτηριστικό τους: η προσήλωση στη δουλειά, το χαμηλό προφίλ, η έλλειψη κάθε επίδειξης. Ούτε σκάφη, ούτε βίλες στη Μύκονο, ούτε Πόρσε. Η ζωή τους ήταν άνετη αλλά όχι σπάταλη. Χαρά κι απόλαυσή τους η δημιουργία: νέες εταιρίες, νέα καταστήματα, νέα εργοστάσια, νέα προϊόντα.

Ο δημιουργός επιχειρηματίας είναι κυρίως δημιουργός. Η αριστερή μυθολογία που τον παρουσιάζει σαν τον άκαρδο χοντρό με το πούρο, είναι μία συκοφαντική παραμόρφωση. Φυσικά υπήρξαν – και υπάρχουν – ανάλγητοι καπιταλιστές. Αλλά οι περισσότεροι από αυτούς είναι παράσιτα, κομπραδόροι – δεν έχουν δημιουργήσει τίποτα. Ούτε επιχειρήσεις, ούτε προϊόντα, ούτε θέσεις εργασίας.

Πόσοι ξεκίνησαν ξυπόλυτοι και έγιναν κολοσσοί; Πόσοι μπάρκαραν ναύτες, κι έγιναν καπετάνιοι και μετά μεγάλοι εφοπλιστές;

Πάρτε τα σημερινά ελληνικά διεθνή προϊόντα: Κορρές, Apivita, Follie-Follie. Θα τα βρείτε σε όλη την υφήλιο, από τις ΗΠΑ ως την Κίνα. Σε τομείς εξοντωτικού ανταγωνισμού, επικράτησαν όχι χάρη σε κρατικές επιδοτήσεις αλλά στην ποιότητα τους και την επινοητικότητα των δημιουργών τους. Άλλος ξεκίνησε με ένα μικρό χαρτοπωλείο στην Στουρνάρη και έφτιαξε τον γίγαντα «Πλαίσιο»!

Άντε βρε Έλληνες! Ξυπνήστε! Κάποτε ως επιχειρηματίες ήμασταν ο θρύλος των Βαλκανίων και της Μεσογείου. Τι έγινε το «Ελληνικόν Δαιμόνιον;» Πώς καταντήσαμε λαός δημοσίων υπαλλήλων;