Διαβάζοντας το συναρπαστικό νέο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη «Βίλα Κομπρέ» θυμήθηκα τις φωτογραφίες Πολαρόιντ (παίζουν ρόλο).

Η σημερινή γενιά των φωτοκινητών δεν ξέρει βέβαια τι ήταν η Πολαρόιντ εκείνα τα χρόνια… Εκτός από την θαυματουργή αμεσότητα (ένα λεπτό μετά το κλικ, έβλεπες τυπωμένη την φωτογραφία) είχε και την απόλυτη ιδιωτικότητα. Μπορούσες να τραβήξεις όποια προσωπική στιγμή ήθελες, χωρίς να φοβάσαι την αδιακρισία του φωτογραφικού εργαστηρίου.

Πριν την ψηφιακή φωτογραφία, κάθε φιλμ έπρεπε να πάει στον ειδικό που θα το εμφάνιζε και θα το εκτύπωνε. Συνήθως ήταν ο φωτογράφος της γειτονιάς, που γνώριζε τους πελάτες του και σχολίαζε και τις λήψεις: «Ωραία βγήκατε εδώ κύριε Νίκο – αλλά την κοπέλα σας την υποφωτίσατε και της προσθέσατε κιλά». Άντε τότε να είχες τραβήξει κανένα «ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο» και να πέσεις στο στόμα του.

Η Πολαρόιντ τα ξεπερνούσε όλα αυτά. Κι όπως δεν υπήρχε και η δυνατότητα αντιγράφων, κάθε φωτογραφία της ήταν ιδιωτική και μοναδική. Απεικόνιζε την άλλη, την κρυφή πλευρά της ζωής.

Πριν κυκλοφορήσουν οι βιντεοκάμερες η Πολαρόιντ είχε δημιουργήσει και μία κινηματογραφική που εμφάνιζε αυτόματα το φιλμ (πέθανε γρήγορα μόλις διαδόθηκε το VHS). Γιατί και με τον ερασιτεχνικό κινητογράφο, στα 8 ή σούπερ 8 χιλιοστά, το φιλμ έπρεπε να σταλεί σε εργαστήρια.

Αλλά το βασίλειο της Polaroid Corporation ήταν η φωτογραφία με την Polaroid Land Camera (δημιούργημα του δαιμόνιου εφευρέτη EdwinLand). Για σαράντα χρόνια, από το τέλος της δεκαετίας του 40, κυριαρχούσε. Στιγμιαία λήψη – instant – σήμαινε Πολαρόιντ.

Και δεν αφορούσε μόνο τους ερασιτέχνες ή τους ηδονοβλεψίες. Στην επαγγελματική φωτογραφία κάθε σοβαρή κάμερα είχε μία «πλάτη Πολαρόιντ». Με αυτή τράβαγες δοκιμαστικές λήψεις πριν τη οριστική, για να διορθώσεις θέσεις και φωτισμούς.

Η PolaroidLandανακοίνωσε πρόσφατα πως σταματάει την παραγωγή του στιγμιαίου φιλμ. Τις κάμερες τις είχε καταργήσει νωρίτερα. Μένουν πια μόνο οι γυαλιστερές πλαστικοποιημένες λήψεις και οι αναμνήσεις που αποτύπωσαν.