Μεσάνυχτα και κάτι. Ότι σιγοβυθίζομαι στον ύπνο, ένας σκληρός, μεταλλικός, παλμώδης ήχος με τινάζει από το κρεβάτι. Ύστερα από μια στιγμή σύγχυσης και τρόμου τον αναγνωρίζω. Είναι ο συναγερμός του διπλανού διαμερίσματος.

Οι Έλληνες προστατεύουν τις περιουσίες τους. Πανικόβλητοι από τις διαρρήξεις του Αστυνομικού Δελτίου, επηρεασμένοι από τις διαφημίσεις των κατασκευαστών και εισαγωγέων, εγκαθιστούν καθημερινά εκατοντάδες συστήματα προστασίας. Με υπερήχους, ραντάρ, υπεριώδεις ακτίνες, λέιζερ και ό,τι άλλο το μοδίστικα τεχνολογικό βάλει ο νους σας. Τοποθετούν συναγερμούς στα σπίτια τους, σειρήνες στα αυτοκίνητα τους, σούπερ ηλεκτρονικά συστήματα στα μαγαζιά τους. Και το μόνο που καταφέρνουν είναι να προσθέσουν άλλη μία πηγή θορύβων στο θορυβόπληκτο άστυ.

Για την οποία ούτε μήνυση δεν μπορείς να τους κάνεις. Την ίδια νύχτα, στις τρεις το πρωί, με ξαναξύπνησε ο ανατριχιαστικός συριγμός μιας σειρήνας αυτοκινήτου. Έπαθα τέτοια ταραχή, που έκανα δύο ώρες να ξανακοιμηθώ. Άντε τώρα να βρεις ποιανού το αυτοκίνητο και να αποδείξεις την ηχορύπανση, ώστε να ζητήσεις αποζημίωση για την ψυχική οδύνη.

Θα πείτε: κι αν ήταν κλέφτες; Έτσι νόμιζα κι εγώ τον πρώτο καιρό. Έβγαινα λοιπόν ημίγυμνος στο δρόμο —ή στο κλιμακοστάσιο— για να υπερασπισθώ το βιος του γείτονα. Έτσι έκανα τρεις κεφαλαιώδεις διαπιστώσεις:

1. Οι συναγερμοί χτυπάνε για οποιονδήποτε άλλο λόγο εκτός από τον της υπάρξεως τους — δηλαδή τους διαρρήκτες.

2. Η Αστυνομία δεν έρχεται ποτέ.

3. Ούτε και κανένας άλλος. Ήμουν ο μόνος που ξεσηκωνόταν.

Οι διαπιστώσεις αυτές έχουν ουσιαστική σημασία για κάθε μελετητή της νεοελληνικής κοινωνίας (εσείς νομίζατε πως γράφω για συναγερμούς;). Τα συμπεράσματα είναι προφανή και κατάδηλα:

1. Το τεχνολογικό μας επίπεδο είναι άθλιο.

2. Ο δημόσιος τομέας δεν λειτουργεί.

3. Κανένας δεν νοιάζεται. Κανείς δεν συμμετέχει.

Μια σύνθεση αυτών των τριών συμπερασμάτων αποκαλύπτει —σαφέστατα— πόσο δύσκολο είναι να βγούμε από την οικονομική κρίση ή γιατί δεν θα αυξηθεί η παραγωγικότητα (που είναι μείγμα τεχνολογικής γνώσης, υπευθυνότητας και θέλησης για συνεργασία).

Η παραγωγικότητα μας έχει φτάσει το 44% του μέσου ορού της ΕΟΚ. Ο “Ριζοσπάστης”, που ενοχλήθηκε από προηγούμενα άρθρα μου, λέει πως οι μόνοι που δεν φταίνε είναι οι εργαζόμενοι. (Φυσικά. θα ήταν σοβαρή παρέκκλιση από τις αρχές του λαϊκισμού αν λέγαμε πως φταίει σε κάτι και ο λαός — δηλαδή όλοι μας). Εγώ λέω: φταίνε και οι εργαζόμενοι. Σίγουρα, όχι μόνον αυτοί. Η ηγεσία —η εκάστοτε— έχει τις μεγαλύτερες ευθύνες. Τα κόμματα, που δεν αφήνουν τίποτα να προκόψει (ούτε την Παιδεία ούτε το συνδικαλισμό), έχουν κι αυτά μεγάλο μερίδιο υπαιτιότητας. Οι βιομήχανοι, άρπαγες και κοντόφθαλμοι... και πολλοί άλλοι.

Τραγικό συμπέρασμα: Με τριπλάσιο πληθωρισμό και μισή παραγωγικότητα, η ανταγωνιστικότητα μας είναι 1:6. (Με ορισμένα κράτη: 1:12). Προσθέστε και τις ποιοτικές διαφορές... και θα δείτε τι θα πει οικονομικός πεσιμισμός.

Θα μπορέσουμε άραγε να κατεβάσουμε τον πληθωρισμό και να ανεβάσουμε την παραγωγικότητα — και την ποιότητα; Για να γίνουν τα δύο τελευταία πρέπει να συνδυάσουμε την (τουρκικής προελεύσεως) ελληνική (πλέον) λέξη μεράκι με την (ελληνικής προελεύσεως) ξένη λέξη τεχνολογία. Μπορούμε να κάνουμε τον Έλληνα να αγαπήσει τη δουλειά του και να σεβαστεί την επιστημονική σκέψη;

Προς το παρόν μισεί κάθε είδος εργασία (Ιδιαίτερα κάθε είδος παραγωγή) και αρνείται να διαβάσει ακόμα και τις οδηγίες των τεχνολογικών προϊόντων που αγοράζει. (Έχω βαρεθεί να επεξηγώ το χειρισμό βίντεο, αυτοκινήτων, υπολογιστών και φωτογραφικών μηχανών σε ανθρώπους που θεωρούν ανάξιο τους να μελετήσουν έστω και ένα διάγραμμα!).

Οπότε γιατί να μελετήσουν οι ηλεκτρονικοί των συναγερμών τα εγχειρίδια του κατασκευαστή; Γιατί να μάθουν πως λειτουργεί αυτό που τοποθετούν;

Φτάνει να δουλέψει στη δοκιμή (και μετά — σε κάθε φύσημα του αέρα...).

Και γιατί να έρθει εγκαίρως η Αστυνομία; Μήπως είναι ποτέ στην ώρα της η Ολυμπιακή; Ή ο ΟΣΕ; Εξαιρέσεις θα κάνουμε τώρα;

Όσο για τους γείτονες — αυτοί είμαστε εμείς. Πρώτοι στο χάζεμα (θυμηθείτε τον “Κάιν”) και τελευταίοι στη συμμετοχή. Απόσταση ασφαλείας! Όχι ευθύνες!

Εγώ, βέβαια, δεν είμαι, εντελώς αντίθετος στις διαρρήξεις. Βοηθάνε κι αυτές στη δικαιότερη ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος. Ήθελα μόνο να εξηγήσω γιατί κανενός είδους συναγερμός δεν λειτουργεί στην Ελλάδα...

15.12.1987