ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ (1983-85)

Όχι, αξιότιμοι, κύριοι, δεν είχα την αξίωση να με καλέσετε στο συνέδριο σας. Επιθυμία ίσως - αξίωση όμως; Έστω κι αν εγώ θεωρώ τον εαυτό μου λιγάκι φιλόσοφο - έχετε δίκιο. Που είναι οι τίτλοι και τα αξιώματα μου;

 

Θα αναρωτιέστε βέβαια πως βρέθηκα να μιλάω σ' ένα συνέδριο φιλοσοφίας. Σας είπα - έχω το μεράκι της σκέψης κι αυτό μ' έφερε εδώ. Κάποτε, ξέρετε, η σκέψη δεν ήταν αποκλειστικό προνόμιο των καθηγητών της φιλοσοφίας. Γινόταν και στο δρόμο. Παρακαλώ; Το επάγγελμα μου; Είμαι χρονογράφος σε εφημερίδα.

 

Βλέπω την έκφραση στο πρόσωπο σας - είναι σαφέστατη. Δεν θα σας απασχολήσω ούτε για ένα λεπτό. Όχι, κάνετε λάθος. (Φαίνεται πώς δεν διαβάζετε εφημερίδες). Δεν είμαι ακριβώς δημοσιογράφος. Χρονογράφος είμαι. Δημοσιογράφος είναι αυτός που περιγράφει, αναλύει η σχολιάζει μια είδηση. Εγώ ασχολούμαι με την μη- είδηση. Με το καθημερινό και το κοινότοπο. Η δουλειά μου είναι να το φωτίζω, να το διυλίζω, να του αποσπώ ένα νόημα. Είμαι, ένας αποστάκτης της καθημερινότητας.

 

Και σκέπτομαι, πως έτσι, ήτανε παλιά η φιλοσοφία. Κατέβαινε στην αγορά, περπατούσε στην πιάτσα. Συζητούσε με τους απλούς ανθρώπους. Έπαιρνε το καθημερινό, το απλό, το αυτονόητο και ξεγεννούσε από μέσα του την αλήθεια. Η συζήτηση άρχιζε από τους τσαγκάρηδες και κατέληγε στις ιδέες.

 

Τώρα οι φιλόσοφοι κλείστηκαν στα πανεπιστήμια και τα σεμινάρια και κανείς δεν τους καταλαβαίνει. Θα έλεγα πως κανείς πια δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία τους. Οι απλοί άνθρωποι έχουν πάντα ανάγκη από κάποιον να κουβεντιάζει μαζί τους. Όμως οι φιλόσοφοι τους εγκατέλειψαν.

 

Ίσως η φιλοσοφία ήταν πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευθεί κανείς στους φιλοσόφους.

 

Έτσι τώρα φιλοσοφούν όλοι. Επιστήμονες, πολιτικοί (αυτοί κι αν!), συγγραφείς, καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι. Ερήμην υμών η σκέψη προχωράει-αλλά άτακτη και ξέφραγη... θα της χρειαζόταν κάποια νοητική πειθαρχία.

 

Τι να γίνει όμως; Όπου υπάρχει η ανάγκη, κάτι γεννιέται για να την ικανοποιήσει. Κι εγώ λοιπόν κάνω τη φιλοσοφική ανάλυση της καθημερινότητας. Φτωχό υποκατάστατο, συμφωνώ. Όμως και οι παλιοί φιλόσοφοι όχι μόνο ρητόρευαν στην αγορά, αλλά και πολύ συχνά δημοσιογραφούσαν. Ανακατεύονταν με την πολιτική, κυκλοφορούσαν μανιφέστα και μπροσούρες... Για σας αναξιοπρεπή πράγματα - αλλά αυτοί που τα έκαναν αποτελούν σήμερα το αντικείμενο της δουλειάς σας. Αυτοί σας τρέφουν, αυτοί σας μισθοδοτούν.

 

Όχι, μην ενοχλείσθε! Δεν θέλω να σας θίξω, ούτε εποφθαλμιώ τις δάφνες, τους τίτλους και την ακαδημαϊκή σιγουριά σας. Ήθελα μόνο να υπενθυμίσω πως η ζωή έχει ανάγκη από τη σκέψη. Ίσως, και πως η σκέψη έχει ανάγκη από τη ζωή. Το χρονογράφημα είναι, συμφωνώ, ογδόντα τα εκατό ζωή και είκοσι σκέψη. Αναλογία ισχνή. Συνδυάζει όμως και τα δύο - ενώ, τα βιβλία σας; Είναι χρήσιμο στον κάθε άνθρωπο που το διαβάζει - ενώ τα βιβλία σας;

 

Μην ανησυχείτε - δεν ζητάω να με εγγράψετε στα μέλη σας. Κι αν ακόμα είχα τα τυπικά προσόντα, θα προτιμούσα να τα κρύψω, θα ξένιζαν τους αναγνώστες μου και ίσως να τους έδιωχναν μακριά - μια κι έχουν μάθει να φοβούνται το ακαδημαϊκό, το σοβαρό, ακόμη και το κουλτουριάρικο. Εσείς θα συνεχίσετε να δρέπετε τίτλους κι εγώ τη λησμονιά της καθημερινότητας. Ποιος τώρα από τους δυο μας βοηθάει περισσότερο τη σκέψη να μπει στη ζωή-αυτό θα παραμείνει άδηλο. Γιατί ποιος μπορεί να μας κρίνει και τους δυο; Οι δικοί μου αναγνώστες ελάχιστα θα ασχοληθούν μαζί σας - όσο για τους δικούς σας, θα ήταν αδιανόητο να με καταδεχθούν...