Πρόταση απελπισίας: Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα να κλείσουν τις πύλες τους — για τρία χρόνια. Να μη δεχτούνε νέους φοιτητές. (οι νυν, ας συνεχίσουν!).
Στα τρία αυτά χρόνια, ελπίζω ότι: Θα αποτοξινωθεί η Ελληνική Κοινωνία, θα θεραπευθεί από την οξεία Πανεπιστημιομανία της. Θα στείλει τα παιδιά της σε άλλα σχολεία (ή ας τ' αφήσει να χάσουν τρία χρόνια!). Θ' αναγκασθεί να καταλάβει πως υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί κλάδοι σπουδών. Πως υπάρχουν πολλά αξιοπρεπή (και προσοδοφόρα) επαγγέλματα, που δεν χρειάζονται τίτλους ΑΕΙ. Θα συνειδητοποιήσει πως σήμερα τα πιο πολλά πτυχία οδηγούν στην ανεργία. Και πως καλύτερα χορτάτος ηλεκτρονικός, παρά πεινασμένος δικηγόρος.
(Να ξεχάσεις —ώ! Σουσουδίστικη κοινωνία μας— το δράμα της Ελλάδος Ελλήνων Επιστημόνων. Γιατί, αντί να μετατρέψεις όλους τους χειρώνακτες σε δόκτορες — τώρα κάνεις τους δόκτορες χειρώνακτες! Να πάψει ο φετιχισμός του διπλώματος, ο τοτεμισμός του τίτλου. Τίποτα δεν έχει βλάψει πιο πολύ την Ελλάδα από την πτυχιολατρία!).
Τρία χρόνια αμπαρωμένα τα ΑΕΙ. Και κάτι συμπληρωματικό: Στο ίδιο χρονικό διάστημα να σταματήσει το πτυχίο να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για διορισμό στο Δημόσιο. Οι υπάλληλοι να επιλέγονται αλλιώς — με τεστ, εξετάσεις, δοκιμαστικές προσλήψεις. Πτυχιούχοι και μη. Να προσλαμβάνεται η ικανότητα — όχι το χαρτί! Να πάψει το Πανεπιστήμιο να είναι μονόδρομος προς την άκοπη μονιμότητα. (Μήπως και γίνει δρόμος για τη γνώση).
Ναι — να κλείσουν τα (ψευδο)ανώτατα ιδρύματα μας. Να συνέλθουν και τα Λύκεια — να ξαναγίνουν σχολεία! Σήμερα είναι μόνο πλατφόρμες για εισαγωγή στα ΑΕΙ. Λειτουργούν σαν φροντιστήρια και σαν χώρος εμπορίας βαθμών. Οι μαθητές ενδιαφέρονται πια μόνον για τις δέσμες. (Μεγάλο σχολείο προσφέρει δωρεάν κατ' επιλογήν μαθήματα στις Τέχνες, στα Γράμματα, στις Επιστήμες. Σε χίλιους μαθητές δεν προσήλθαν ούτε πέντε!).
Και εν τω μεταξύ — στα ίδια τρία χρόνια της αργίας: Να αλλάξει ο Νόμος-Πλαίσιο ! Αφήστε πια τα πείσματα, κύριοι — δεν είναι δυνατόν να υπερασπίζεστε τα σφάλματα σας, πάνω στο πτώμα της Ελληνικής Παιδείας!
Να μελετηθεί άλλος τρόπος εισαγωγής στα ΑΕΙ. (Νοσταλγήσαμε τις εισαγωγικές εξετάσεις!). Να περιορισθεί ο αριθμός των εισακτέων σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας. Να απαγορευθεί η είσοδος (από το παράθυρο) των δήθεν “καρκινοπαθών” και “ψυχοπαθών”, καθώς και των "ξένων". Όποιος αρχίζει σε ξένο πανεπιστήμιο, να το τελειώνει κιόλας!
Να οργανωθούν οι σχολές (ιδιαίτερα στα περιφερειακά!) και να συμπληρωθούν τα κενά τους σε πρόσωπα και εξοπλισμό. Να καθορισθεί ένα μίνιμουμ επάρκειας — κάτω από το οποίο να απαγορεύεται η λειτουργία ενός τομέα. (Π. χ. χωρίς εργαστήρια, κλινικές ή βιβλιοθήκες).
Να αναθεωρηθεί το σύστημα των διδακτικών συγγραμμάτων. Να καταργηθεί το ένα μόνο σύγγραμμα! Να ξυπνήσουν οι καθηγητές και το ΔΕΠ από τον δημοσιοϋπαλληλικό τους ύπνο. Να θυμηθούν την κύρια αποστολή τους. Να ανοίξουν κανένα βιβλίο! Να κάνουν έρευνα. Να ταξιδέψουν, να μετεκπαιδευτούν, να φέρουν καινούριες μεθόδους και τεχνολογίες. Να συγγράψουν και τίποτα πρωτότυπο. (Αμάν πια οι αντιγραφές!).
Να θεσπισθούν αυστηρά κριτήρια για τους φοιτητές (όχι πια “δημοκρατικό πέντε”!), αλλά και τους διδάσκοντες. Χωρίς συγγραφική και ερευνητική εργασία να μην μπορεί κανείς να σταθεί στα ΑΕΙ. Να οργανωθούν (επιτέλους) οι μεταπτυχιακές σπουδές!
Να δημιουργηθούν καινούριες ειδικότητες — νέοι τομείς. Μπαίνουμε στον αιώνα των υπηρεσιών, στη μετα-βιομηχανική κοινωνία. Υπάρχουν συναρπαστικά νέα επαγγέλματα — κι εμείς ακόμα καλύπτουμε τις ανάγκες του 1930 !
Να δοθεί περισσότερη σημασία—και χρήματα— στα ΤΕΙ. Να αποκτήσουν εργαστήρια, εγκαταστάσεις, ευκολίες. (Τεχνολογικές σπουδές χωρίς τεχνολογική υποδομή μόνο στην Ελλάδα έγιναν!).
Μα τρία χρόνια χωρίς ΑΕΙ; ("Ε και; Μήπως και τώρα έχουμε;). Ναι — τρία χρόνια κλείσιμο! Ίσως και πέντε! Άλλη λύση δεν υπάρχει. Εκεί που φτάσαμε, πίσω από το μηδέν, κάθε μισή αντιμετώπιση είναι απάτη.
Ίσως μου αντιταχθεί πως η απάτη είναι η φυσική κατάσταση της νεοελληνικής κοινωνίας. Κοροϊδεύουμε ο ένας τον άλλον, όλοι μαζί το κράτος — και το κράτος όλους μας.
Αλλά δεν είμαστε πια μόνοι. Στην Ευρώπη του 2000, εμείς τι ρόλο θα παίξουμε; Του αμόρφωτου, καθυστερημένου παιδιού — που κάνει μόνο για χειρωνακτικές εργασίες; Και οι πτυχιούχοι μας σήμερα είναι, αγράμματοι!
Θυμάμαι έναν μεγάλο παιδαγωγό, τον Μίλτο Κουντουρα: “Κλείστε τα σχολεία!”. Σήμερα η κραυγή είναι: “Κλείστε τα Πανεπιστήμια!”. Μήπως και σωθούνε.
17.5.1987
