Η τέλεια εφημερίδα θα 'πρεπε να γράφεται από τους αναγνώστες της.

Συμβαίνει τούτο σε αρκετά έντυπα, που φιλοξενούν σε μεγάλη έκταση τη γνώμη, τις επιστολές και τις απόψεις των αναγνωστών.

Αυτά στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα τα περισσότερα έντυπα δημοσιεύουν μόνο τις απόψεις που τους ταιριάζουν. Κι αυτές, όταν βρεθεί χώρος, κι όταν τις θυμηθούν.

Υπήρξα πολύ περισσότερα χρόνια αναγνώστης παρά συντάκτης. Το τι έχω τραβήξει με επιστολές που έστειλα, δεν λέγεται. “Χάνονται” (πρόσφατα πάλι). “Καθυστερούν” (όταν δημοσιεύονται έχει ξεχαστεί το θέμα). Μπαίνουν με στοιχεία των έξι (δηλαδή αόρατα) κάτω από τις κηδείες! Η δεν δημοσιεύονται καθόλου - με τη δικαιολογία ότι “η εφημερίδα δεν φιλοξενεί απόψεις που επικρίνουν τους συντάκτες της”. (Αυτό το είπε μία από τις πιο σοβαρές μας εφημερίδες!).

Θεωρώ απαράδεκτο ένα έντυπο να μη δίνει στον αναγνώστη ίσες δυνατότητες διαλόγου. Υπογραμμίζω το ίσες δυνατότητες - γιατί έχει σημασία. Διότι, κι αν ακόμη δημοσιεύονται τα γράμματα (έγκαιρα), το έντυπο δίνει φοβερά προνόμια στο συντάκτη του. Έχει π.χ. το δικαίωμα της δευτερολογίας (ο αναγνώστης σπάνια ή ποτέ). Έχει τη δυνατότητα να δημοσιευθεί απάντηση του ταυτόχρονα με την επιστολή (ενώ ο αναγνώστης ποτέ δεν βλέπει από πριν την άποψη του συντάκτη). Ας αφήσουμε που συνήθως το άρθρο του συντάκτη μπαίνει στην πρώτη σελίδα με μεγάλα στοιχεία και η άποψη του αναγνώστη με ψιλά κάπου... στο βάθος.

Το παιχνίδι είναι σικέ. Το έντυπο πάντα κερδίζει. Γι' αυτό και πολλοί δεν απαντούνε, δεν γράφουν πια καθόλου στον Τύπο. Ξέρουν ότι είναι χαμένοι πριν ξεκινήσουν.

Αλλά αυτό είναι απώλεια τεράστια για την ελευθερία και τη δημοκρατία στη χώρα. Είναι παραίτηση από το δικαίωμα του διαλόγου. Ενισχύει τελικά τη μονόδρομη -άρα αυταρχική- δράση των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

Σκέπτομαι πως η Ένωση Συντακτών θα έπρεπε κάποτε να πάρει θέση για τα δικαιώματα του αναγνώστη. Θα έπρεπε ένας ρυθμιστικός κανόνας να προωθεί -ίσως και να επιβάλλει- στα έντυπα την ισότιμη δημοσίευση της κάθε άποψης. Κι έτσι να ενθαρρυνθούν και αυτοί που σωπαίνουν, να εκφραστούν.

Το περίεργο είναι πώς εφαρμόζοντας μια τέτοια τακτική, ένα έντυπο δεν κάνει μόνο καλό στο σύνολο - αλλά και στην τσέπη του. Οι επιστολές, ο διάλογος, οι αντεγκλήσεις, είναι από τα πιο ελκυστικά πράγματα για τους άλλους αναγνώστες. Ανεβάζουν την κυκλοφορία. Και είναι, συχνά, πιο ενδιαφέρουσες από τα κείμενα.

Κι όπως η τέλεια εφημερίδα θα γραφόταν από τους αναγνώστες - έτσι, για μένα, ο τέλειος δημοσιογράφος είναι ένας αναγνώστης που γράφει. (Και όχι -προς θεού- ένας επαγγελματίας που περιφρονεί τους μη ειδικούς!). Σαν αναγνώστης που γράφει, είμαι λοιπόν με το μέρος του αναγνώστη. Και θα προσπαθήσω πάντα να παραμείνω από τη σωστή μεριά.