Πόσες ελπίδες έχει ένας χοντρός, κοντός και κακομούτσουνος πολιτικός να κερδίσει τις εκλογές; Ελάχιστες. Μπορεί να είναι ο πιο ικανός, ο πιο έντιμος, ο πιο δραστήριος… Μάταια. Η εμφάνισή του απωθεί, σχεδόν κανείς δεν τον ψηφίζει.

Θα μου πείτε ότι αυτό γίνεται λόγω τηλεόρασης – αλλά δεν είναι αλήθεια. Υπήρχε και πριν. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, στην δεκαετία του πενήντα, γοήτευσε με την παρουσία του. Δεν ψήφιζα ακόμα, αλλά άκουγα όλες τις γυναίκες της οικογένειας να εκστασιάζονται… και οι ψήφοι του στα γυναικεία εκλογικά τμήματα ήταν διπλάσιες.

Ό,τι ισχύει για τους πολιτικούς, ισχύει εξίσου για τα αυτοκίνητα. Ένα ωραίο μοντέλο έχει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους ανταγωνιστές του. Θυμάμαι όταν πρωτο-εμφανίστηκε το Peugeot 206. Γκολ από τα αποδυτήρια! Πουλιόταν σαν τρελό, μόνο από την όψη του. Όπως μου έλεγαν οι πωλητές, πολλοί πελάτες δεν ρωτούσαν καν τεχνικές προδιαγραφές – αγόραζαν ένα τεχνολογικό προϊόν όπως ψωνίζεις γραβάτα.

Έχω ξαναγράψει στην στήλη για τα ωραία αυτοκίνητα. Θυμάμαι ότι είχα αναφέρει την Alfa 156 (και 146) την BMW coupe και το Peugeot 406 coupe – ίσως το ωραιότερο design των τελευταίων ετών. (Μιλάμε βέβαια για προσιτά αυτοκίνητα – όχι για Ferrari & Σια). Τότε, ένας αναγνώστης με είχε ρωτήσει πώς ορίζω το ωραίο αυτοκίνητο. Και του απάντησα απλά – αυτό που αρέσει.

Η απάντησή μου είναι ανεπαρκής – γιατί οδηγεί αμέσως σε μια άλλη ερώτηση: «Σε ποιους;». Είναι γνωστό ότι ένα πρωτοποριακό σχέδιο αρέσει αρχικά μόνο σε λίγους – κι αν πετύχει επιβάλλεται στους πολλούς. Το ξέρουμε αυτό από την μόδα. Κάθε καινοτομία στην αρχή ξαφνιάζει (συχνά απωθεί). Μετά την υιοθετούν οι λίγοι (για να ξεχωρίσουν από τους πολλούς). Και τελικά απλώνεται σε όλους, ενώ οι λίγοι αγκαλιάζουν αμέσως μίαν άλλη καινοτομία.

Και στο αυτοκίνητο υπάρχουν δύο τρόποι να αρέσεις: είτε να εκφράσεις, με έναν ελκυστικό τρόπο την τρέχουσα αισθητική (οπότε αρέσεις αμέσως και σε πολλούς – όπως το 206) είτε να κάνεις κάτι επαναστατικό. Στην δεύτερη περίπτωση απευθύνεσαι αρχικά μόνο στους λίγους τολμηρούς, που θέλουν να ξεχωρίζουν. Και παίρνεις ένα μεγάλο ρίσκο: αν τελικά η νέα μορφή δεν περάσει στο πλατύτερο κοινό θα μείνεις στους λίγους. Αν όμως περάσει (εκεί το ρίσκο πληρώνει) θα είναι δική σου για αρκετό καιρό, μέχρι να την μιμηθούνε οι ανταγωνιστές σου.

Η τελευταία περίπτωση αισθητικού ρίσκου έρχεται από την Renault. Τρία μοντέλα Avantime, VelSatis και η νέα Megane αποπειράθηκαν να ανατρέψουν τις καθιερωμένες φόρμες. Η εταιρία ξεκίνησε με το Avantime ως αιχμή του δόρατος: ήταν το πιο μεγάλο, το πιο εντυπωσιακό και το πιο ριζοσπαστικό. Θα ακολουθούσαν τα άλλα δύο, με τις ίδιες σχεδιαστικές αρχές και λιγότερη πρωτοτυπία.

Η εταιρία είχε ήδη κερδίσει ένα στοίχημα καινοτομίας με το πολυμορφικό Espace και κυρίως με το Scenic. Εκεί όμως η μορφή ακολουθούσε την χρήση. Νέα διάταξη χώρων, μεταβλητότητα, ευελιξία. Όπως χρηστική – και όχι αισθητική – επανάσταση ήταν, παλιά, η επινόηση της πέμπτης (πίσω) πόρτας στο Renault 16. Όμως στα νέα μοντέλα η αισθητική αλλαγή δεν έχει λειτουργικά πλεονεκτήματα – είναι απλά ένα σχεδιαστικό εύρημα. Και σαφώς δεν κολακεύει το τρέχον κοινό γούστο.

Η «επιχείρηση καινοτομία» βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη κι έτσι δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα. Πάντως οι πρώτες ενδείξεις είναι πως τα πράγματα ήρθαν ανάποδα από ότι περίμενε η εταιρία: αντί να τραβήξει το Avantime τα άλλα δύο, είναι η Megane που οδηγεί. Αν πετύχει αυτή, μπορεί να βοηθήσει και τα άλλα – ιδιαίτερα το VelSatis, διότι το Avantime μάλλον έπεσε θύμα της υπερβολής του. Τεράστιο και χωρίς σαφή ταυτότητα (δεν είναι ούτε πολυμορφικό, ούτε κουπέ, ούτε SUV, καίτοι έχει στοιχεία και από τα τρία) μάλλον θα πάρει τη θέση του στο μουσείο των αυτοκινητικών δεινοσαύρων.

Αντίθετα η Megane είναι και χρηστική και σωστή στην οδήγηση και, με τον τρόπο της, διαφορετικά όμορφη. Όσο την βλέπεις, τόσο το αρχικό ξάφνιασμα μεταβάλλεται σε θετική εντύπωση (είναι αυτό που οι Αγγλοσάξονες λένε: It grows on you). Πράγμα που δεν συμβαίνει με το Avantime…

Άραγε θα κερδίσει η Renault το τρίτο της στοίχημα;