Την ίδια μέρα δύο μηνύματα: στην "Καθημερινή" διαβάζω ένα κείμενο της συγγραφέως (και δημοσιογράφου) Αμάντας Μιχαλοπούλου που αρχίζει με τις λέξεις: "Καθώς δεν οδηγώ, έχω συνείδηση πεζού".

Την ίδια ακριβώς μέρα μου έρχεται το Times Literary Supplement. Εκεί διαβάζω ένα ποίημα από τον Σκωτσέζο ποιητή Mike Imlah. Ο πρώτος στίχος: "Ι can't drive…". (Δεν μπορώ να οδηγήσω…).

Σύμπτωση; Όχι. Παλιότερα, μία πρόχειρη έρευνα που είχα κάνει ανάμεσα σε συγγραφείς και ποιητές που γνωρίζω, απέδειξε ότι το 90% από αυτούς δεν οδηγεί. (Το ποσοστό στον μέσο όρο του πληθυσμού είναι περίπου αντίστροφο).

Γιατί οι ποιητές δεν οδηγούν;

Υποψιάζομαι ότι αυτό συμβαίνει επειδή έχουν μία αρνητική σχέση με κάθε τι το τεχνολογικό. Π. χ. οι περισσότεροι δεν έχουν ούτε φαξ. Πολλοί ανατριχιάζουν στην ιδέα του αυτόματου τηλεφωνητή. Να μην μιλήσουμε για υπολογιστές - και συμβούν ατυχήματα.

Ο μόνος ποιητής που αγαπούσε το αυτοκίνητο (από τους παλαιούς, γνωστούς) ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης. Αλλά αυτός ήταν εξαίρεση. Έγραφε π. χ. αποκλειστικά στην γραφομηχανή σε μία εποχή που ακόμα ήταν επαναστατική καινοτομία. Έχει γράψει και ένα (μέτριο) ποίημα για το αυτοκίνητο.

Ωστόσο η απάντηση ότι οι ποιητές δεν οδηγούν επειδή έχουν κακή σχέση με την τεχνολογία δεν ικανοποιεί - απλά μεταθέτει το ερώτημα μία θέση πίσω. Γιατί έχουν κακή σχέση με την τεχνολογία;

Κάπου νιώθω ότι αυτό τους χρειάζεται. Ότι η αντίδραση στο μηχανικό, το αυτοματοποιημένο, το ηλεκτρονικό, τους κάνει να νιώθουν πιο ανθρώπινοι. Ίσως πάλι η φύση τους και η ευαισθησία τους να αντιδρά στο βιομηχανικό κατασκεύασμα. Πιθανόν να είναι και μία ρομαντική στάση που να αγαπάει μόνο το παλιό, το πολυκαιρισμένο. Γιατί μία άμαξα, ή ακόμα και ένα τρένο, δεν τους απωθεί. (Χαρακτηριστικό: τον 19^ο αιώνα κανένας ποιητής δεν έγραφε για τρένα. Ήταν πολύ καινούργια τότε).

Το ερώτημα με απασχόλησε ξανά, όταν από το λογοτεχνικό περιοδικό "Λέξη" μου είπαν ότι κάνουν ένα αφιέρωμα στο αυτοκίνητο και μου ζήτησαν συνεργασία. Έγραψα τότε ένα ποίημα για τους ποιητές που δεν οδηγούν. Μέσα σε αυτό έβαλα και τους λόγους για τους οποίους εγώ αγαπάω την οδήγηση (άρα, όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς, μάλλον δεν είμαι αυθεντικός ποιητής).

Επειδή υποψιάζομαι πως οι περισσότεροι αναγνώστες του CAR δεν διαβάζουν την "Λέξη" το αντιγράφω εδώ:

Μπαλάντα για τους ποιητές που δεν οδηγούνε

Οι ποιητές είναι άνθρωποι αυτόνομοι.
Όμως - περίεργο - προτιμούν τα ετεροκίνητα από τα αυτοκίνητα.
Οι περισσότεροι ποιητές που ξέρω, δεν οδηγούν.
Πολύ καλοί ποιητές.
Προτιμούν να τους μεταφέρουν άλλοι, σαν δέματα.
Χρησιμοποιούν λεωφορεία, ταξί, τρένα, μετρό.
Δεν ξέρουν την ηδονή του να φεύγεις χωρίς προορισμό, του να σταματάς
όπου εσύ θέλεις, να αλλάζεις διαδρομή με βάση την επιθυμία της στιγμής.
Να βλέπεις έναν μικρό ξεχασμένο παράδρομο, και να χάνεσαι στο άγνωστο.
Δεν οδηγώ σημαίνει παραιτούμαι
από την μέθη της ευθείας και την χορογραφία της στροφής.
Δεν οδηγώ σημαίνει αρνούμαι
το μηχανικό σώμα που προεκτείνει το δικό μου και το εξακοντίζει.
Δεν οδηγώ σημαίνει αγνοώ
την σημασία που δίνει η κίνηση και η μουσική στο τοπίο.
Απαρνούμαι το άσπρο άτι, το άρμα μου το τέθριππο, τον αέρα στα μαλλιά.
O ποιητής, αυτόνομος ήρωας,
δεν θα έπρεπε να οδηγεί μόνον αυτοκίνητο αλλά και αεροπλάνο,
έστω, ένα μικρό μονοκινητήριο,
σαν τον Saint-Exupery,
για να κινείται ελεύθερα σε τρεις διαστάσεις.
Ύψος, ύψος!
Την εποχή που ο άνθρωπος συλλαμβάνεται, γεννιέται, ζει, πεθαίνει
σε αυτοκίνητο οι ποιητές δεν οδηγούν.
Αλλά ίσως να μην είναι τυχαίο:
Ίσως γι αυτό να γίνονται καλύτεροι
ποιητές.