Το θέμα που προέκυψε με την γειτόνισσα Σώτη Τριανταφύλλου αναζωπύρωσε ένα ερώτημα που με απασχολεί επί δεκαεπτά χρόνια - όσα δηλαδή συνεργάζομαι με ειδικά περιοδικά.
Τι γράφει κανείς όταν έχει στήλη σε έντυπο ειδικού ενδιαφέροντος; Κινείται μέσα στα όρια του θέματος (αυτοκίνητο, πληροφορική, φωτογραφία, κλπ.) ή γράφει γενικά σχόλια για τα πάντα;
Οι επικρίσεις που διατυπώθηκαν εναντίον της γειτόνισσας από δύο επιστολογράφους ήταν α) ότι "πολιτικολογεί ασυστόλως" και β) ότι συμπαθεί την 17 Νοέμβρη.
Και για μεν την δεύτερη ούτε το συζητάμε - προέρχεται καθαρά από παρανάγνωση του κειμένου της.
Αλλά η πρώτη σηκώνει συζήτηση. Νομιμοποιούμαι μάλιστα να την κάνω, μια και ο πρώτος επιστολογράφος της συνιστούσε "να παραδειγματισθεί από τον πάντοτε πρωτότυπο και διεισδυτικό Νίκο Δήμου" (ευχαριστώ).
Ας πούμε κατ' αρχήν ότι παλιά, στα ειδικά περιοδικά, έγραφαν μόνον ειδικοί: επιστήμονες, τεχνικοί, μηχανικοί. Και φυσικά, ακόμα και οι προσωπικές στήλες (μετάφραση του αγγλικού όρου column) αφορούσαν ειδικά θέματα. Πράγμα που εξακολουθεί να συμβαίνει στα ξένα ειδικά έντυπα.
Όταν το 1985 άρχισα να γράφω μία προσωπική στήλη στους "4Τροχούς", ήταν, από ότι ξέρω, η πρώτη "μη ειδικού" σε τεχνολογικό έντυπο. Στην αρχή οι αναγνώστες την αντιμετώπισαν με δυσπιστία. Τι γυρεύει ένα συγγραφέας ανάμεσα στα μπουλόνια και τις ζανφόρ;
Με τον καιρό πείστηκαν ότι δεν ήμουν και τόσο άσχετος. Το ψώνιο του αυτοκινήτου το είχα από παιδί και είχα κάνει μεταπτυχιακές σπουδές διαβάζοντας όλα τα ξένα περιοδικά (π. χ. το CAR από το 1962 - το αρχείο μου το χάρισα στο Ελληνικό CAR). Άλλωστε, ο λόγος που πήγα στους 4Τ ήταν επειδή ήθελα να διερευνήσω και να καταγράψω την σχέση μου (και των άλλων) με το αυτοκίνητο, με απώτερο σκοπό να την κλείσω σε ένα βιβλίο. Το οποίο εκδόθηκε δώδεκα χρόνια αργότερα.
Κι επειδή, εκτός από το ψώνιο του αυτοκινήτου είχα και άλλα τεχνολογικά, λίγα χρόνια μετά, άρχισα να συνεργάζομαι με τον "Φωτογράφο", ενώ από το 1994 έχω μηνιαία στήλη και στο RAM. Από την τελευταία αυτή συνεργασία προέκυψε άλλο ένα βιβλίο με σχετικά δοκίμια.
Τα ίδια χρόνια (από το 1979) συνεργαζόμουν και με άλλα ΜΜΕ γενικής ύλης (εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνο, τηλεόραση). Όλο αυτόν τον καιρό έκανα μία (κατά την γνώμη μου δίκαιη) κατανομή: τα πολιτικά άρθρα και σχόλια πήγαιναν στις εφημερίδες, τα τεχνολογικά στα ειδικά περιοδικά, ενώ παράλληλα δημοσίευα σποραδικά και σε λογοτεχνικά ή φιλοσοφικά έντυπα. Και, φυσικά, συνέχιζα την κύρια δουλειά μου, που ήταν να γράφω βιβλία.
Στις αρχές της δεκαετίες του 90, ο Κώστας Καββαθάς, γενάρχης, πρύτανης και ιστορική μορφή της ελληνικής ειδικής δημοσιογραφίας, εγκαινίασε μία νέα τακτική: άρχισε να φέρνει στους "4Τροχούς" πολλούς μη ειδικούς συνεργάτες. Οι οποίοι όμως, αντίθετα με μένα, δεν είχαν σχέση με το αυτοκίνητο - ούτε καν ερασιτεχνική. Μερικοί δεν οδηγούσαν καν, άλλοι ήταν σαφώς εναντίον. Ξαφνικά βρέθηκα μέσα σε ένα δάσος από άρθρα πολιτικά, πατριωτικά, κοινωνικά, ποιητικά, ιστορικά. Ένιωσα περίεργα. Ο Κώστας με προέτρεπε να γράψω κι εγώ για "άλλα θέματα". Η αντίρρησή μου ήταν πως για τα "άλλα θέματα" έγραφα αλλού - εκεί όπου τα σχόλια ταίριαζαν με το περιβάλλον και έπιαναν περισσότερο τόπο.
Άλλωστε για μένα το θέμα του αυτοκινήτου ήταν (και παραμένει) ανεξάντλητο. Δεκαεπτά χρόνια γράφω γι αυτό και δεν έχω (νομίζω) επαναληφθεί. Και, φυσικά, κανένα από τα κείμενά μου δεν αφορά λαμαρίνες και μπουλόνια. Η τεχνολογία είναι σήμερα η σημαντικότερη διάσταση της ανθρώπινης δραστηριότητας - άρα και πολιτική κάνω και κοινωνική κριτική και ψυχολογική ανάλυση - ακόμα, μερικές φορές, και λογοτεχνική σύνθεση.
Αλλά έχω βάλει ένα είδος στοίχημα: να τα κάνω όλα αυτά, παίρνοντας αφορμή από ένα αυτοκίνητο ή μία διαδρομή. Όσο για πολιτικές θέσεις, έχω διατυπώσει αλλού πολλές και πολύ σκληρές (πράγμα που έχω πληρώσει με δέκα καταναγκαστικές παραιτήσεις). Οπότε η γνώμη άλλου αναγνώστη ότι: "άλλο ο κύριος Δήμου - άλλο η κυρία Τριανταφύλλου", απλώς δείχνει άγνοια.
Αυτά, για να απαντήσω στην δική μου απορία. Από κει και πέρα, το τι είδους κείμενα δημοσιεύει το περιοδικό είναι θέμα της σύνταξης και της επιλογής του κάθε συνεργάτη. Εγώ πάντως νιώθω καλά με τη γειτόνισσα…
