ΠΡΩΤΟΣ φονιάς στον κόσμο δεν είναι ο καρκίνος. Ούτε η καρδιά: είναι το μυαλό.

Το χειρότερο νόσημα στην πλάση δεν προκαλείται από μικρόβιο ούτε ιό - αλλά από την άρρωστη σκέψη.

Η πλέον επάρατη νόσος λέγεται φανατισμός.

Φοβηθείτε αυτόν που πιστεύει. Η τυφλή πίστη σκοτώνει. Ολόκληρες φυλές ξεκληρίστηκαν επειδή δεν θέλησαν να αποδεχθούν τον Χριστό. (Τον γλυκύτατο Ιησού!) Οι Μουσουλμάνοι ακόμα εξολοθρεύουν τους άπιστους - και εξοντώνονται μεταξύ τους. (Σουννίτες και Σιίτες - μόνο ήττες!) Εκατομμύρια αθώοι πλήρωσαν τις πεποιθήσεις του Στάλιν, του Χίτλερ και του Πολ Ποτ.

Φοβηθείτε τον "κάτοχο της αλήθειας". Έτσι και νιώσει σιγουριά, γίνεται επικίνδυνος.

Όλες οι τυραννίες έχουν (για δικαιολογία) κάποιο δόγμα. Αρχές, αξιώματα, αυθεντίες, κοσμοθεωρίες, ιδεολογίες - αλήθειες μονολιθικές και ακλόνητες.

ΜΑΣ ΕΧΟΥΝ μάθει να θαυμάζουμε την βεβαιότητα. Εγώ σας λέω: Ευλογημένοι όσοι αμφιβάλλουν.

Είδατε ποτέ αμφισβητία να σκοτώσει; Ούτε καν εξοργίζεται! Μόνο ρωτάει.

Και με τις ερωτήσεις και τις αμφιβολίες του προχωράει ο κόσμος. Η κοινωνία. Η πραγματική γνώση. Αυτή που επιδέχεται την δυσπιστία. (Κάτι παραπάνω: την επιζητεί).

Ο επιστήμονας δεν θα σας καταδιώξει αν αμφισβητήσετε την θεωρία του. Μαθαίνει από την διαφωνία και την αντίρρηση, από την δοκιμή και το λάθος. Δεν είναι δογματικός: αναθεωρεί αμέσως.

Η πραγματική γνώση δεν έχει ανάγκη από ανθρωποθυσίες - ούτε άλλων, ούτε καν των δικών της. Ο Γαλιλαίος απαρνήθηκε προσωρινά τις αλήθειες του γιατί ήξερε ότι ισχύουν ανεξάρτητα από αυτόν. (Ποιος φανατικός θα το τολμούσε;)

Μακάριοι λοιπόν οι απορούντες, οι αμφιρρέποντες, οι διστάζοντες, οι αμφιταλαντευόμενοι. Είναι οι ανθρώπινοι άνθρωποι. Δεν έβλαψαν ποτέ, κανένα.

ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΟΜΩΣ; Εκείνοι που σκοτώνουν στο όνομα μίας ιδέας;

Καταλαβαίνω αυτόν που δολοφονεί εν βρασμώ ψυχής. Μπορώ (με δυσκολία) να κατανοήσω αυτόν που θανατώνει από μίσος. Όμως αυτόν που πυροβολεί εν ψυχρώ εν ονόματι ιδέας (η ιδεολογίας) τον θεωρώ διεστραμμένο. Διότι η οργή και το μίσος είναι φυσικά, πηγαία, ανθρώπινα. Είναι πράγματα της ζωής. Οι ιδεολογίες είναι αφηρημένες κατασκευές. Δεν νοείται να αφαιρούν ζωή.

ΚΑΙ ΠΕΡΑ από αυτά υπάρχει η απέραντη μωρία της τρομοκρατίας.

Οι τρομοκράτες σκοτώνουν για να αλλάξουν τον κόσμο - προς το καλύτερο. Και ήδη, με το που σκοτώνουν, τον αλλάζουν προς το χειρότερο. (Η απάλειψη έστω και μίας ζωής είναι άρνηση - με όποια κριτήρια κι αν μετρηθεί).

'Εχω ακούσει εκατό φορές την αντίρρηση: Ο σκοπός εξαγιάζει τα μέσα.

Λάθος: ο σκοπός καθορίζεται από τα μέσα. Όταν χρησιμοποιήσεις την βία για μέσο - θα καταλήξεις (αναγκαστικά) στην βία. Ίσως δεν ήταν ο σκοπός σου αλλά θα γίνει.

Η βία μπορεί κάποτε να έδιωξε τυράννους ή κατακτητές (για να εγκαταστήσει συνήθως χειρότερους) αλλά ποτέ δεν βελτίωσε μια κοινωνία. Μπορεί να επιφέρει μηχανικές ή ποσοτικές αλλαγές - ποτέ ποιοτικές.

Αντίθετα μάλιστα: μετά από κάθε τρομοκρατική πράξη ισχυροποιείται η εξουσία, εντείνεται η καταστολή, περιορίζονται οι ελευθερίες, ενισχύεται η αντίδραση και η συντήρηση. (Κι ας μην ακούσω την άλλη αφέλεια: έτσι θα εξαναγκάσουμε το λαό σε επανάσταση - διότι ουδέποτε συνέβη αυτό).

Αν οι πρώτοι επαναστάτες του 1789 κατόρθωσαν να προωθήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο Ροβεσπιέρος και η Τρομοκρατία γύρισαν πίσω την ιστορία κι άνοιξαν το δρόμο στον Ναπολέοντα. Χρειάστηκαν εκατό χρόνια για να ξαναγίνει η Γαλλία δημοκρατία. (Να δούμε πόσα χρόνια θα χρειαστεί η Ρωσία...)

Τι πέτυχαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, η Ομάδα Βaader-Meinhof; Τι ελπίζουν οι όψιμοι 'Ελληνες μιμητές τους;

ΜΙΑ (ΟΧΙ ΤΟΣΟ) επιπόλαιη άποψη. Δεν ελπίζουν σε πολλά πράγματα. Αποζητούν κυρίως την προβολή και διάδοση των "ιδεών" τους. Κάθονται τώρα μέσα σε βουνά από εφημερίδες και θαυμάζουν την απήχηση του "έργου" τους. Αποτυχημένοι διανοούμενοι βλέπουν τις θεωρίες και τις ερμηνείες τους να δημοσιεύονται παντού - και νιώθουν βαθύτατα ικανοποιημένοι.

Άριστα έκανε η "Κ" και δεν δημοσίευσε την προκήρυξη. Άλλωστε το έχω προτείνει από χρόνια: αποσιώπηση. Όχι με λογοκρισία, ή εισαγγελικές εντολές. Με ένα "συμβόλαιο τιμής" όλων των εκδοτών ότι δεν θα δημοσιεύεται ούτε λέξη που θα έχει πληρωθεί με αίμα!

Αφαιρέστε ένα ισχυρό κίνητρο από τους τρομοκράτες. Ίσως να είναι πιο αποτελεσματικό από όλες τις επικηρύξεις.

1. 10. 1989