ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ που τραγούδησα για Σένα, δεν καταλάβαινα τα λόγια. "Πουμεβιά", "ταντριομενι", "χερεοχε" - τι θα πούνε αυτά, ρώταγα. Τρόμαζα με τα κόκαλα.

Ήταν χρόνια σκοτεινά τότε - και όλο μου λέγανε να σωπαίνω. Όμως με άλλα παιδιά της γειτονιάς, κρυβόμασταν και Σε τραγουδούσαμε πνιχτά, δοκιμάζοντας την πρώτη ανατριχίλα του απαγορευμένου. Μία φορά χτύπησε η πόρτα. Δεν ήταν Γερμανός - αλλά για ένα δευτερόλεπτο νιώσαμε ήρωες.

Λίγα χρόνια μετά διάβασα τα λόγια. Έφηβος άρχισα να ειρωνεύομαι τους άτεχνους στίχους (μέτριο πρωτόλειο μεγάλου ποιητή) και την πλαδαρή μουσική. Ήμουν τότε φανατικά εναντίον των ύμνων, των σημαιών και των εθνικισμών. (Όπως άλλωστε - λιγότερο φανατικά - και σήμερα...)

Αλλά ποτέ δεν αμφισβήτησα Εσένα. Ήσουν πάντα η πρώτη μου αξία, η μόνη μου πίστη.

ΤΟ 1989 ΕΙΝΑΙ το δικό Σου έτος. Διακόσια χρόνια είχε να μεθύσει τόσος κόσμος από την δική Σου παρουσία.

Διακόσια χρόνια είχε να πεθάνει τόσος κόσμος από τη δική Σου - και μόνο - απουσία.

Πολλοί ως τώρα είχαν σκοτωθεί, για σημαίες, ηγέτες, θρησκείες, ιδεολογίες, συμφέροντα. Φέτος ήταν για Σένα.

Άγαλμα δικό Σου λάτρεψαν οι σεμνοί νέοι της πλατείας Τιεν-αν -μεν. Για Σένα κύλησε ο Δούναβης του πλήθους στην Πράγα. Εσένα έψαχναν οι φυγάδες στα σύνορα της Ουγγαρίας. Εσύ ξύπνησες τα πλήθη στην γκρίζα Λειψία. Έχρισες πρωθυπουργό στην Πολωνία και με ένα νεύμα Σου σώριασες κάτω το Τείχος του Βερολίνου.

Μνημονεύω το όνομά Σου: Ελευθερία.

Συστήματα, κράτη και ιδεολογίες, έσβησαν από την λάμψη Σου. Σύνορα, συρματοπλέγματα και τείχη, έλιωσαν μπροστά στον πόθο των ανθρώπων για Σένα. Ζωές, χιλιάδες ζωές, Σου προσφέρθηκαν - για να μπορέσουν οι άλλοι να ζήσουν μαζί Σου.

Οι φοιτητές του Πεκίνου που δέχθηκαν την σφαίρα στον αυχένα, οι μητέρες που σήκωσαν τα παιδιά τους μπροστά στα Ρουμανικά τανκ ήταν όλοι γεμάτοι από Σένα. Πλήρεις, ένθεοι, μάρτυρες της μόνης πίστης που δεν υποδουλώνει.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ αιώνα Σε βρίσκει να θριαμβεύεις.

Ξεκίνησε σαν αιώνας της ισότητας. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια - και πολύς πόνος - για να διαπιστώσουμε πως η επιδίωξη της ισότητας δεν οδηγεί στην ελευθερία (οι φυλακισμένοι είναι ίσοι!) ούτε στην ευημερία - ούτε καν στην ισότητα. (Γιατί μερικοί γίνονται πάντα "πιο ίσοι από τους άλλους").

Αντίθετα η ελευθερία (όλων) συνεπάγεται την μέγιστη δυνατή ισότητα - αλλά και την προκοπή και την ευημερία. Και η συνεχής προάσπιση της ελευθερίας (όλων) εξασφαλίζει ότι δεν θα μας προκύψουν οι "πιο ίσοι" ή "πιο ελεύθεροι".

Στην μία και μόνη αξία της ελευθερίας (όλων) εδράζεται κάθε άλλη πολιτική αρετή - και η δικαιοσύνη.

Το όραμα της αναγκαστικής ισότητας έσβησε οριστικά. Απεδείχθη πως οδηγούσε - αναγκαστικά - σε κατάσταση φυλακής.

Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΤΥΡΡΑΝΩΝ απολήγει σε ξέσπασμα λευτεριάς. Ποτέ δεν είχαν συγκεντρωθεί τόσοι πολλοί δυνάστες μαζί. Έφυγαν πια, σχεδόν όλοι.

Λένιν, Στάλιν, Χίτλερ, Μουσολίνι, Φράνκο, Σαλαζάρ, Τρουχίλλο, Μάο, Πολ Ποτ, Βιντέλα, Μάρκος, Τίτο, Χότζα, Χόνεκερ, Ζίβκοφ, Πινοτσέτ, Τσαουσέσκου. Είχαμε κι εμείς τους δικούς μας αχνούς (ευτυχώς) μιμητές: Μεταξάς, Παπαδόπουλος και Σια.

Επιβιώνουν αρκετοί. Αλλά χωρίς ιδεολογική κάλυψη. Απολιθώματα.

Πόσο αίμα, πόσος πόνος - αλλά και πόση αφέλεια! Θυμάμαι τον Σαρτρ να εκστρατεύει υπέρ του Μάο και να υπερασπίζεται τον Κάστρο. Τον Eζρα Πάουντ να εξυμνεί τον Μουσολίνι. Και τους δικούς μας - είναι πολλοί - να εκθειάζουν τον Στάλιν και τα "χορευτικά τάνκς". Πως τυφλώνει η σκλαβιά, όταν φοράει άλλο ρούχο - της Δικαιοσύνης π.χ. ή της Ισότητας!

Ενώ ο 'Οργουελ και ο Kέστλερ, που είδαν νωρίς την αλήθεια, βαφτίστηκαν αντιδραστικοί και φασίστες!

ΕΓΩ ΟΜΩΣ ΣΕ ΣΕΝΑ ήθελα να μιλήσω, φωτεινή παρθένα, κόρη του θέλω και του μπορώ. Τώρα που κλείνει ο δικός Σου χρόνος, τώρα που ανοίγει η δική Σου δεκαετία.

'Ήθελα να σε χαιρετίσω με τους στίχους του μεγάλου ποιητή, που άρχισε και τέλειωσε την ποίηση μαζί Σου:

Μητέρα μεγαλόψυχη, στον πόνο και στην δόξα,
Κι αν στο κρυφό μυστήριο ζουν πάντα τα παιδιά σου
Με λογισμό και μ' όνειρο, τι χάρη έχουν τα μάτια,
Τα μάτια τούτα να σε ιδούν μες το πανέρμο δάσος...

Είμαστε πλάσματα φτωχά και αδύναμα, κρέας και κόκαλα, επιθυμίες και όνειρα. Ένα τόσο μικρό βόλι μας σκοτώνει, ένα φύσημα μας ρίχνει. Όμως, με Σένα, δίνουμε νόημα στην σύντομη ζωή μας. Την κάνουμε δική μας, όσο γίνεται (από το θέλω ως το μπορώ). Της χαρίζουμε περιεχόμενο, ποιότητα και αξιοπρέπεια.

Και γι αυτό αξίζει να τραγουδάμε ξανά και πάλι: "Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!"

31. 12. 89