Έχουμε βαθύτατα παρεξηγήσει το νόημα της δημοκρατίας. Η ισότητα ευκαιριών δεν σημαίνει και ισότητα ικανοτήτων ή γνώσεων. Μερικοί - πως να το κάνουμε - και μελετούν και σκέπτονται και δημιουργούν περισσότερο από άλλους.

Δημοκρατία δεν σημαίνει: "τι είσαι εσύ και τι είμαι εγώ;"

Διατύπωσε ορισμένες απόψεις του ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Στοχαστής με σημαντικό έργο, παγκόσμια παρουσία και αναγνώριση. Οι απόψεις αυτές - τεκμηριωμένες, συγκροτημένες, σοβαρές - ενόχλησαν, διότι αντιβαίνουν στο καθ'ημάς εθνικιστικόν ρεύμα.

Και αμέσως ένα πλήθος άσχετοι - δικηγόροι, μηχανολόγοι, απόστρατοι, ιεροκήρυκες, κλπ. άρχισαν να διατυπώνουν σε διάφορα έντυπα τον αντίλογο. Χωρίς γνώσεις, χωρίς τεκμηρίωση, βασισμένοι στο αθάνατο εκείνο: "ως εμοί δοκεί".

Δεν ισχυρίζομαι πως ο Καστοριάδης έχει δίκιο - μπορεί κάλλιστα να κάνει λάθος. Αλλά απορώ με το θράσος όσων του απαντούν. Καλά, δεν φοβούνται μήπως γίνουν ρεζίλι;

Δεν το φοβούνται - και δικαίως. Ζούμε σε μία κοινωνία ισοπέδωσης όπου απουσιάζει εντελώς και ο κριτικός έλεγχος και η αίσθηση του γελοίου. Τον Συκουτρή τον έφαγαν οι φορτοεκφορτωτές της Πάτρας. Όλοι οι σύλλογοι και τα σωματεία της χώρας κατακεραύνωσαν τον "ανθέλληνα" Duroselle και ζήτησαν να καεί η ιστορία του, πριν εκδοθεί. (Αλήθεια, εκείνοι που τότε ξεκίνησαν την υστερία, δεν αισθάνονται άσχημα τώρα που διάβασαν - αν διάβασαν - το βιβλίο;)

Και ποιος είναι ο Duroselle; Και ποιος είναι ο Καστοριάδης; Χάρη σε μία τερατώδη - και πολύ βολική - παρανόηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων θεωρούμε την ελευθερία της έκφρασης συνώνυμη με την ικανότητα προς έκφραση.

Εκφραστείτε λοιπόν ελεύθερα για την Θεωρία της Σχετικότητας, την Αρχή της Απροσδιοριστίας, τον Νόμο των Μεγάλων Αριθμών. Ελεύθεροι πολίτες είστε - δικαιούσθε να έχετε γνώμη περί πάντων και άλλων τινών.

Αυτό δεν θα πείραζε πολύ αν λειτουργούσε και ο κριτικός έλεγχος, που θα έβαζε τα πράγματα στη θέση τους - όπως ο Απελλής, που σταμάτησε την εικαστική ανάλυση του σανδαλοποιού του λέγοντας: "Μέχρι τους αστράγαλους, φίλε!"

Αλλά κριτική δεν υφίσταται, αίσθηση του γελοίου δεν υπάρχει, ο καθένας λέει, γράφει και δημοσιεύει ατιμώρητα ό,τι του κατέβει. Ο λαϊκισμός καλλιεργεί και ενθαρρύνει κάθε προσπάθεια ισοπέδωσης. Τι θα πει δεν έχω σπουδάσει φιλοσοφία, φυσική, ιστορία; Φταίω εγώ που δεν σπούδασα; (Kακούργα κενωνία!) Εγώ είμαι ο κυρίαρχος λαός και θα πω την γνώμη μου! Κι όσοι στραβομουτσουνιάζουν είναι "ελίτα"!

Ωστόσο και αυτός που εκτοξεύει την κατηγορία του ελιτισμού, δεν θα ζητήσει από ένα παπουτσή να του επισκευάσει το βίντεο, ούτε από έναν αρχιτέκτονα να τον χειρουργήσει...

Όλη η κοινωνική οργάνωση βασίζεται στο γεγονός ότι μερικοί έχουν ειδικές ικανότητες και ξέρουν περισσότερα για ορισμένα θέματα. Αυτό που καθημερινά αποδεχόμαστε στις τεχνικές και τις επιστήμες - μπορούμε λογικά να μην το δεχθούμε στο χώρο της θεωρίας;

Όμως ο λαϊκισμός αποστρέφεται τον ορθό λόγο. Θεριεύει κολακεύοντας ανύπαρκτες ποιότητες. Να γιατί στην Ελλάδα είναι τόσο δύσκολη η αξιοκρατία.