ΝΕΟΣ Η ΠΑΛΙΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ; Όχι, δεν γράφω για τον πλανήτη άλλου γαλαξία, τον πρώτο που ανακάλυψαν γήινοι αστρονόμοι. Αναφέρομαι σε ένα βιβλίο. Είναι έργο του Πατέρα Αρσένιου Μέσκου και τιτλοφορείται «Ο πλανήτης της Θεολογίας». Το σωστό θα ήταν: «Νέο βιβλίο, παλιός πλανήτης». Είναι ένα βιβλίο-πρόκληση, όπως το ονομάζει και ο συγγραφέας του, ένα βιβλίο επαναστατικό θα έλεγα εγώ. Η βασική θέση του είναι πως η ορθόδοξη (και όχι μόνο) θεολογική σκέψη έχει εγκλωβιστεί μέσα στο γνωστικό και εννοιολογικό σύμπαν των πατέρων της εκκλησίας, που έζησαν πριν από δεκαπέντε και- αιώνες, και γι αυτό δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον σύγχρονο άνθρωπο, την σύγχρονη κοινωνία την σύγχρονη γνώση. «Ο Πλανήτης της Θεολογίας», για τον οποίο μιλάει ο Πατέρας Μέσκος, είναι αυτός ο παρωχημένος απολιθωμένος κόσμος των ξεπερασμένων γνώσεων και απόψεων, που οι σύγχρονοι θεολόγοι δεν τολμούν καν να θίξουν, επικαλούμενοι την «παράδοση». Έτσι μπορεί να ισχυρίζονται και σήμερα ότι η καρδιά είναι το κέντρο του ανθρώπινου λογιστικού επειδή το έγραψε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Αλλά αυτό το έγραψε ο Άγιος Γρηγόριος επειδή ήταν η τρέχουσα επιστημονική γνώση της εποχής του. Σήμερα, που αντικαθιστούμε την καρδιά με μηχανική αντλία (αλλά ο ασθενής συνεχίζει να σκέπτεται), που ξέρουμε τόσα για την λειτουργία του εγκεφάλου, είναι δυνατόν να υποστηρίζουμε τα ίδια;
Το βασικό πρόβλημα του βιβλίου είναι πάλι η σχέση πίστης και επιστήμης – ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλούς. Όμως εδώ είναι ιδωμένο από μία τελείως διαφορετική σκοπιά – και με ένα θάρρος που καταπλήσσει. Θέτει καυτά ερωτήματα που δεν αφορούν μόνο θεολόγους.
Έχω αναφερθεί και παλιότερα στο π. Αρσένιο, τον δικτυακό θεολόγο και στοχαστή, τόσο από αυτή τη στήλη, όσο και στο βιβλίο μου «Ψηφιακή Ζωή». Είναι, κατά την γνώμη μου, ο μόνος ορθόδοξος θεολόγος που βρίσκεται σε διάλογο με τον σημερινό κόσμο – ο οποίος, σε μεγάλο βαθμό, είναι ο κόσμος της επιστήμης και της τεχνολογίας. Παραμένει βαθύτατα Χριστιανός, μονάζει στη μονή Μεταμορφώσεως του Σωχού (που την έστησε με δική του εργασία και έξοδα) αλλά έχει ταυτόχρονα πολύ ενδιαφέρουσες σελίδες στο Διαδίκτυο στην διεύθυνση www.arsme.gr. Εκεί θα βρείτε άρθρα για πολλά θέματα, που αφορούν και στα δικά μας (π. χ. την σχέση του Internet με την πίστη) αλλά και τον πρόλογο του νέου βιβλίου του. Ένα απόσπασμα:
«Η θεολογία της δεκαετίας του ‘60 μπόρεσε να αντιπαλέψει την πρόκληση του μαρξισμού με αρκετή επιτυχία. Τώρα όμως είναι κάτι άλλο. Είναι η ίδια η πραγματικότητα της ζωής που μας προκαλεί και μας αμφισβητεί έντονα.
Αυτή η πραγματικότητα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη και η πρόκληση, την οποία μας απευθύνει, γίνεται και αυτή πιο σύνθετη, πολύπλοκη αλλά και πιο ριζική. Δεν πρόκειται πια για έναν απλοϊκό υλισμό, δεν πρόκειται για μια αμφισβήτηση της ύπαρξης του Θεού. Τεχνητή γονιμοποίηση, Μεγάλη Έκρηξη, κλωνοποίηση, γενετική, βιοτεχνολογία, σκοτεινή ύλη, εξωτική ενέργεια, μακρινοί πλανήτες και εξωγήινη ζωή, DNA, άμεση αλληλεπίδραση εγκεφάλου και υπολογιστή θέτουν σε δεινή δοκιμασία όχι μόνο τον τρόπο ύπαρξης του ανθρώπου, έτσι όπως τον έχουμε συνηθίσει, αλλά και την ίδια την αντίληψη για τον άνθρωπο, τον κόσμο και ακόμα και για τον Θεό. Ακόμα, η κυριαρχία του σεξ, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανισότητα των ανθρώπων, η απέραντη ποικιλία των πολιτισμών και των θρησκευτικών εκδοχών. Και επιπλέον η νευροβιολογική μελέτη των βιωμάτων και οι γονιδιακοί και γενετικοί προσδιορισμοί του ατόμου.
Απέναντι σε αυτόν τον καταιγισμό των προκλήσεων η υπάρχουσα θεολογία δεν έχει να αντιτάξει παρά υπεκφυγές που, αν τις κοιτάξει κανείς κριτικά, θα δυσκολευτεί να τις χαρακτηρίσει επαρκείς».
Ο π. Αρσένιος δεν έχει εύκολες και έτοιμες λύσεις – ωστόσο προβληματίζεται γόνιμα, και δημιουργικά. Ελπίζω το βιβλίο του να προκαλέσει την σωστή αντίδραση – δηλαδή τον διάλογο και τον αναστοχασμό. Φοβάμαι όμως (όσο γνωρίζω τον χώρο των θεολόγων και των θεολογούντων) πως θα καταφύγουν στις εύκολες λύσεις: την αποσιώπηση, την απόρριψη, ή και την καταδίκη του «αιρετικού». (Οι άνθρωποι αυτοί βλέπουν αιρέσεις και στον ύπνο τους…).
Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕ ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ! Έγραφα σε περασμένο τεύχος για το χάος που έχουν προκαλέσει οι διάφορες αποθηκευτικές κάρτες με τα διαφορετικά (και ασύμβατα) φορμά τους. PCMCIA ή PC cards, smartmedia, compact flash, memory stick (της Sony), Microdrive της IBM, Multimedia Cards και SD cards (secure digital).
Ε, δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι και η Sony έβγαλε καινούριο μικρότερο Memory Stick ενώ η Olympus (με την Toshiba) την πιο μικρή και γρήγορη από όλες: την XD Card. Μέγεθος: σαν το νύχι του αντίχειρα. Χωρητικότητα: τώρα μέχρι 128ΜΒ, σύντομα στο 1GB!
Έχουμε λοιπόν εννέα τύπους, από τους οποίους μόνο δύο είναι συμβατοί μεταξύ τους. Αλλά – ακόμα χειρότερο – έχουμε και βελτιώσεις των παλαιών καρτών που τις καθιστούν ασύμβατες με τα μηχανήματα ανάγνωσης (card readers). Έτσι, οι νέες Compact Flash της Lexar είναι ταχύτερες (8X, 16Χ) αλλά δεν διαβάζονται πια ούτε από το μηχανάκι της Integral ούτε τον Travel Reader. Κι ας έφαγα τρεις ώρες για να αναβαθμίσω το Firmware του Integral (η πιο δύστροπη αναβάθμιση που έκανα ποτέ) για να το κάνω συμβατό με τα ΧΡ και τις νέες κάρτες. Ούτε οι καινούργιοι drivers βοήθησαν.
Καλές είναι σίγουρα οι ταχύτερες κάρτες – γιατί στην ψηφιακή φωτογραφία, η ταχύτητα εγγραφής ήταν ένα από τα σκοτεινά σημεία. (Στηνόσουνα για την επόμενη λήψη). Αλλά κάθε βελτίωση επιφέρει και «παράπλευρες απώλειες». Να όλη η περιπέτεια της τεχνολογικής προόδου σε μινιατούρα! Όλο και μικρότερες (σε μέγεθος), μεγαλύτερες (σε χωρητικότητα) και πιο γρήγορες κάρτες – αλλά όλο και περισσότερα αχρηστεμένα περιφερειακά, θύματα της εξέλιξης…
Η OLYMPUS 3040 ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΤΗΚΕ – πουλήθηκε και στην θέση της αγοράστηκε η 5050 που έχει πολλά περισσότερα καλούδια, πέντε megapixel αλλά τον ίδιο υπέροχο φωτεινό φακό – 1:1.8 (και στο μέγιστο ζουμ, 2.6!).
Ότι και να πούμε για την φωτογραφία, ψηφιακή η χημική – αν ο φακός δεν είναι άριστος όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα. Πενήντα χρόνια στην φωτογραφία και αμέτρητα ΜΤF tests με οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα. Και στην πράξη αυτό εφαρμόζαμε μία ζωή. Αγοράζαμε τις Leica για τους Summarit και τους Summicron, τις Rollei για τους Planar και Tessar τις Nikon για τους Nikkor. Η Olympus, εκτός από την πείρα (μπήκε πρώτη και δυνατά στις ψηφιακές), έχει αυτή την στιγμή τον καλύτερο φακό της ψηφιακής αγοράς σε ευκρίνεια, φωτεινότητα και χρωματική απόδοση. (Και μην παραμυθιάζεστε με τα μεγάλα οπτικά ζουμ πάνω από 4Χ – είναι προς το παρόν ό,τι χειρότερο σε ποιότητα εικόνας. Κλείνουν το διάφραγμα στην μεγάλη εστιακή απόσταση και υποφωτίζουν τις γωνίες… Για τα ψηφιακά δεν συζητάμε).
Δίκαια λοιπόν το τεστ του περασμένου RAM της χάρισε την διάκριση «κορυφαία επίδοση» και τον μεγαλύτερο βαθμό (10) στην ποιότητα εικόνας. Άδικα όμως της στέρησε την πρώτη θέση, με το επιχείρημα «αδυναμία εστίασης πολύ κοντά στην φωτογράφηση μάκρο». Ο συντάκτης της δοκιμής δεν πρόσεξε ότι η 5050 έχει ΔΥΟ ρυθμίσεις για μικροφωτογράφηση: μία για απόσταση από 80 έως 20 εκατοστά – και μία σούπερ μάκρο από 20 μέχρι 3 (τρία) εκατοστά. Στο πίνακα χαρακτηριστικών κατέγραψε σαν μίνιμουμ απόσταση τα 20 εκατοστά, ενώ έπρεπε να γράψει 3. Που θα έφερνε την 5050 στην πρώτη γραμμή της εγγύτητας.
Φυσικό ήταν να διαφύγει και κάτι με τόσες ρυθμίσεις που έχουν οι καινούργιες ψηφιακές! Εδώ εγώ την μελετάω τόσες μέρες – κι ακόμα ανακαλύπτω καινούργια πράγματα.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΙΝΗΤΟ: Μια και μιλάμε για ψηφιακή φωτογραφία – δοκίμασα και τα τρία (προς το παρόν) κινητά που φωτογραφίζουν. Είχα ήδη το Ericsson T68i με την πρόσθετη μηχανούλα Communicam – δοκίμασα το Nokia 7650 και τώρα χρησιμοποιώ το Panasonic GD87. Το τελευταίο αυτό είναι σαφώς το καλύτερο και σαν τηλέφωνο και σαν φωτογραφικό σημειωματάριο (γιατί περί αυτού πρόκειται – δεν μιλάμε για σοβαρές φωτογραφίες αλλά για οπτικές σημειώσεις). Από τις (γενικώς κακές) έχει την καλύτερη ποιότητα εικόνας, δεν είναι βαρύ (όπως το Nokia) και δεν κουβαλάς πρόσθετο εξάρτημα (όπως στο Ericsson και πρόσφατα στα Siemens). Συνδέεται πανεύκολα στο Internet με GPRS για email ή και αποστολή εικόνων, έχει MMS και ωραίους πολυφωνικούς ήχους. Αυτό που μου έκανε εντύπωση (και μου χρησιμεύει) είναι ότι φωτογραφίζει από πολύ κοντά εικόνες, κείμενα, κλπ. Έχει και ζουμ και ρύθμιση φωτεινότητας πριν από την φωτογράφηση. Όχι, καφέ δεν ψήνει…
Ίσαμε να δημοσιευθεί αυτό το κείμενο (γράφω ανήμερα των Φώτων) θα έχει ξεπεραστεί και αυτό.
«ΑΜΑΝ, Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΣΟΥ!». Ανέκραξε ένας φίλος: «Νέα φωτογραφική μηχανή, νέο κινητό…». ‘Ένσταση: το να παρακολουθείς σωστά την τεχνολογία (εφόσον μπορείς) δεν είναι καταναλωτισμός. Ούτε το να προσθέτεις πράγματα στην ζωή σου που την κάνουν πιο εύκολη, πιο όμορφη, πιο πλούσια. Καταναλωτισμός (αυτό που ο Thorstein Veblen ονόμασε conspicuous consumption: επιδεικτική κατανάλωση) είναι να αγοράζεις κάτι μόνο και μόνο για να εντυπωσιάσεις και να επιδειχθείς. Να πληρώνεις (πολλά) χρήματα για ένα (όχι πάντα χρήσιμο) αντικείμενο επειδή γράφει επάνω Prada ή Armani. Να οδηγείς ένα 4Χ4, ενώ δεν πας ποτέ στο χώμα. Να αγοράζεις πανάκριβα στερεοφωνικά για να ακούς φτηνή μουσική. Να αποκτάς το τελευταίο σούπερ κινητό και να μην ξέρεις να το αξιοποιήσεις. Με δύο λέξεις: να μην ακολουθείς την γνώση, την κρίση και το γούστο σου, αλλά την μόδα.
Η κατανάλωση – όπως και το φαγητό – είναι μία τέχνη: τέχνη της ζωής. Οι λεπταίσθητοι γαστρονόμοι ευφραίνονται, οι φαταούλες και λαίμαργοι, απλώς χοντραίνουν και εκχυδαΐζονται.
