ΔΟΥΛΟΙ, ΔΟΥΛΟΙ, ΔΟΥΛΟΙ! Η λέξη έγινε της μόδας τελευταία. Από την ορκωμοσία του Προέδρου της Δημοκρατίας: ο «δούλος του Θεού» και πάλι ο «δούλος του Θεού».
Και μόνο γι αυτό το λόγο έπρεπε να προτιμηθεί ο πολιτικός όρκος. Δεν μπορεί ο πρώτος πολίτης μιας χώρας να ξεκινάει την σταδιοδρομία του ως δούλος – έστω και του Θεού – ο οποίος μάλιστα δεν είναι ο Θεός όλων των Ελλήνων.
Το άλλο κλασικό στερεότυπο είναι «Δούλος της τεχνολογίας». Στην πρώτη σελίδα της η «Καθημερινή» της 2.4.05 μας πληροφορούσε ότι οι μισοί Αθηναίοι είναι «δούλοι του αυτοκινήτου τους».
Αλλά γιατί δούλοι; Διότι, λέει η εφημερίδα, χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους για μικρές αποστάσεις και για να πηγαίνουν στην δουλειά τους. Και πού είναι η δουλεία; Το αυτοκίνητο είναι που τους υποδουλώνει και τους υποχρεώνει; Ή μήπως δεν τους βολεύουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς; Όλοι αυτοί που τώρα χρησιμοποιούν το Μετρό το κάνουν επειδή ελευθερώθηκαν από τα μάγια του αυτοκινήτου – ή επειδή τους εξυπηρετεί; Κι αν υπήρχε Μετρό για όλη την Αθήνα, νομίζετε πως οι Αθηναίοι θα το αγνοούσαν; Θα προτιμούσαν να κολλάνε στα μποτιλιαρίσματα, να αγχώνονται για το πάρκινγκ, να πληρώνουν κλήσεις... επειδή είναι υπόδουλοι στο τετράτροχό τους;
Ωστόσο το θέμα είναι ευρύτερο. Αφορά την σχέση που έχει ο άνθρωπος με τις τεχνολογικές του προεκτάσεις. Ο τεχνολογικός πουριτανισμός αποσκοπεί στο να προκαλεί ενοχές για την χρήση της τεχνολογίας – επειδή είναι κάτι κακό και αφύσικο. Ιδιαίτερα στο ατομικό επίπεδο. Αγαπάς το αυτοκίνητό σου; Αμαρτία μεγάλη! Θα έπρεπε να ντρέπεσαι. Ο «αγνός και αυθεντικός» άνθρωπος (κατά τον «ευγενή άγριο» του Ρουσσώ) πηγαίνει με τα πόδια. Άντε και με μαζικά μέσα. Θέλουν όμως να νιώθεις δούλος επειδή χρησιμοποιείς ένα μέσο ατομικό που κατ’ εξοχήν σε απελευθερώνει, που προεκτείνει την ελευθερία σου και την κινητικότητά σου. ΑΥΤΟκίνηση σημαίνει αυτονομία.
Απόδειξη πως αυτή η άποψη περί δουλείας ισχύει και για άλλα τεχνολογικά μέσα – όπως π. χ. την τηλεόραση ή το κινητό. Οι Έλληνες είναι «δούλοι της τηλεόρασης» διότι την βλέπουν τρεισήμισι ώρες την ημέρα. Λες και δεν την ανάβουν με την θέλησή τους, λες και δεν επιλέγουν εκείνοι τα προγράμματα. Το πόση συντροφιά, ενημέρωση, γνώση, διασκέδαση, παρέχει η τηλεόραση σε δισεκατομμύρια ανθρώπους με μηδαμινό κόστος αυτό αποσιωπάται. (Ή θάβεται κάτω από την «κακή ποιότητα» των προγραμμάτων. Ή οποία είναι επίσης μία επινόηση των διανοούμενων που κρίνουν ένα λαϊκό μέσο με τα δικά τους κριτήρια. Κι όμως το ποσοστό των κακών προγραμμάτων δεν είναι μεγαλύτερο από το ποσοστό των κακών εντύπων…)
ΔΟΥΛΟΙ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ. Αλλά το πιο φαιδρό κείμενο περί (τεχνολογικής) δουλείας το διάβασα στο περιοδικό «Πολίτης» στο τεύχος Φεβρουαρίου 2005. Είναι ένα άρθρο με τίτλο «Υπόδουλοι του Κινητού», μεταφρασμένο από την Μοντ Ντιπλοματίκ (Βίβλο των εχθρών της νεοτερικότητας, της τεχνολογίας, και της παγκοσμιοποίησης). Το υπογράφει ο Dan Schiller καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Illinois και συγγραφέας βιβλίου με τίτλο Digital Capitalism (Ψηφιακός Καπιταλισμός – για μία κατηγορία ανθρώπων οι λέξεις αυτές είναι συνώνυμες).
Είχα καιρό να γελάσω τόσο πολύ. Ήδη η πρώτη φράση του είναι χάρμα: «Πρώτα απ’ όλα η κινητή τηλεφωνία, όπως και άλλες προηγηθείσες μορφές, είναι μία ανάγκη που δημιουργείται από τις βιομηχανίες που κατασκευάζουν τα κινητά τηλέφωνα».
Ώστε λοιπόν πραγματική ανάγκη για επικοινωνία ανεξάρτητη από καλώδια και τοποθεσίες, δεν υπάρχει. Την δημιούργησαν οι βιομηχανίες. Πηγαίνετε να το εξηγήσετε αυτό στον υδραυλικό, τον γιατρό, τον εμπορικό αντιπρόσωπο. Ή στον ερωτευμένο, τον υπερήλικα και τον τσοπάνο.
Η ιδέα αυτή των «τεχνητών» αναγκών είναι ψευτο-μαρξιστική (και πουριτανική) αντίληψη. (Ο Μαρξ ουδέποτε έγραψε τέτοιες βλακείες). Θυμάμαι κάτι διάλογους με νεαρούς Κνίτες στην δεκαετία του 70 οι οποίοι καταργούσαν όλα τα αγαθά της αγοράς ως περιττά, εκτός από το ψωμί, μερικά τρόφιμα και ρούχα. Όταν ρωτούσα αν ένα στερεοφωνικό ήταν χρήσιμο ή περιττό, φώναζαν ομόφωνα: περιττό! Και την μουσική πως θα την ακούμε; ρώταγα. Ουδεμία απάντηση.
Η άποψή τους ήταν (όπως και του κ. Σίλλερ) πως τις ανάγκες τις δημιουργούν οι καπιταλιστές με την διαφήμιση. «Και γιατί, βρε παιδιά, στην Σοβιετική Ένωση όπου δεν υπάρχουν ούτε καπιταλιστές ούτε διαφήμιση, κάνουν χρόνια ουρά οι άνθρωποι για να πάρουν ένα Μόσκβιτς ή ένα Λάντα;». Ουδεμία απάντηση.
Λοιπόν και η κινητή τηλεφωνία είναι μία παγίδα για να μας υποδουλώσουν οι μεγάλες εταιρίες, λεει ο κ. Σίλλερ. Να μας πλανέψουν με τα νέα καλούδια (SMS + MMS, φωτογραφικές μηχανές, βίντεο, μουσική, ιντερνετ) για να μας υποτάξουν και να μας εκμεταλλευθούν. «Τα πάντα» γράφει, «καθορίζονται από την πλευρά της προσφοράς». Ούτε που του περνάει η σκέψη πως η διαδικασία είναι ακριβώς αντίθετη: οι παραγωγοί ακολουθούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες του καταναλωτή. Εκείνος καθορίζει τις εξελίξεις.
Οι επιχειρήσεις δεν δημιουργούν τεχνητές ανάγκες (δεν χρειάζεται – έχουμε αρκετές φυσικές) ούτε επιβάλουν προϊόντα. (Όχι, δεν μπορείς να πουλήσεις ψυγεία στους Εσκιμώους!). Αντίθετα ανιχνεύουν τις υπάρχουσες ανάγκες και επιθυμίες και τις ικανοποιούν. Αυτό είναι και ο ορισμός του Μάρκετινγκ, που είναι στην βάση του μία δημοκρατική διαδικασία. Οι καταναλωτές ψηφίζουν – και συχνά «μαυρίζουν» (πράγμα που ουδέποτε θυμούνται οι οπαδοί της «δουλείας», οι οποίοι θεωρούν τον μέσο άνθρωπο άβουλο και ηλίθιο).
Φυσικά, οι εταιρίες μπορούν να κατηγορηθούν ότι εκμεταλλεύονται αυτές τις ανάγκες, ότι τις διευρύνουν και τις διαφοροποιούν, ότι καλλιεργούν «πειρασμούς». ‘Ένα απλό στερεοφωνικό ανταποκρίνεται σε μία βασική ανάγκη – την ακρόαση μουσικής. Ένα high end των 50.000 € είναι υπερβολή. Αλλά κάτι τέτοιες υπερβολές αποτελούν το άλας της ζωής – και δίνουν δουλειά σε χιλιάδες ανθρώπους.
Να καταργήσουμε τις Ferrari και τα ρολόγια Breguet; Τα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού στα μαγαζιά όλης της Ανατολικής Ευρώπης έβρισκες μία μόνο κολόνια (σε πράσινο γυάλινο μπουκάλι με φυσαλίδες) ένα μόνο σαμπουάν και ένα σαπούνι. Είμαι μάλλον ένα διαφθαρμένο καπιταλιστικό γουρούνι – αλλά αυτό δεν μου άρεσε.
Ας ξαναγυρίσουμε στα κινητά. Ο κ. Σίλλερ σε πενήντα μεγάλες παραγράφους αφιερώνει μόνο δέκα λέξεις στην πιθανότητα να είναι χρήσιμη η κινητή τηλεφωνία. Και αυτό με πολύν κόπο: «Βέβαια, η χρήση της κινητής τεχνολογίας διευκολύνει κάποιες πλευρές της καθημερινής ζωής των ατόμων και των οικογενειών τους». Αλλά αμέσως προσθέτει: «Ωστόσο…κλπ.».
Είδατε όμως; «Βέβαια», «κάποιες πλευρές», «ωστόσο» - απόλυτη δυσκοιλιότης στην παραδοχή της χρησιμότητας. Αντίθετα ενθουσιώδης κατάφαση στον χαρακτηρισμό του κινητού: «όργανο μίας νέας σκλαβιάς».
Δούλοι των κινητών, των αυτοκινήτων και των υπολογιστών που με διαβάζετε, απολαύστε την σκλαβιά σας. Γιατί έτσι και μία μέρα επικρατήσουν οι ιδέες του κ. Σίλλερ και των συν αυτώ – χαθήκαμε. Θα πάμε πάλι στην μία κολόνια και θα μυρίζουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο…
ΔΟΚΙΜΕΣ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ: Δοκιμάζω τον διάδοχο του φορητού μου Dell Latitude 600, που ονομάζεται Dell Latitude 610. Η διαφορά φαίνεται μικρή αλλά δεν είναι. Τους χωρίζει μία ολόκληρη γενεά. Ο 610 βασίζεται στην νέα πλατφόρμα Centrino, με chipset Intel i915 ταχύτερο δίαυλο και μνήμη (FSB 533MHz + 400MHz DDR2 SDRAM) κάρτα οθόνης PCI Express (ATI Mobility Radeon X300 Ultra) σκληρό δίσκο SATA (και όχι IDE) στις 5400 στροφές. Τελικά, μόνο το μόντεμ παραμένει ίδιο…
Το Latitude 610 είναι γρήγορο, αθόρυβο (με έχουν κάψει τα φορητά που βουίζουν!) και πλήρες. Λίγο βαρύ μου πέφτει στα 2,5 κιλά (γράφω πολύ στο κρεβάτι) αλλά η Dell δεν έχει ακόμα ανακαλύψει την κατηγορία 1,8 κιλά «με από όλα» (δι-αξονικά και με DVD writer). Πάντως σε εκτέλεση προγραμμάτων και εφαρμογών συναγωνίζεται στα ίσια τον επιτραπέζιο με Athlon 64 3200+. Που έφτασαν οι φορητοί!
ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ είχαν σχέση με την κάρτα Mobile Connect 3G της Vodafone. Στον προηγούμενο φορητό εργαζόταν μία χαρά. Αλλά εδώ αδύνατον να συνεργαστεί – δεν εύρισκε θύρα να διαβεί, πέρασμα να περάσει (που λέει και το άσμα). Χρειάστηκαν τρεις ημέρες δοκιμές, πολύωρες συζητήσεις με τους (προθυμότατους) τεχνικούς της εταιρίας – χωρίς αποτέλεσμα, μέχρι που μου εστάλη νέο λογισμικό (4.0). Και πάλι χρειάστηκαν αρκετές προσπάθειες, αλλά τελικά δούλεψε (με την τρίτη και φαρμακερή).
Μία σύσταση προς την Vodafone: Το λογισμικό της κάρτας συνεχώς εξελίσσεται. Γιατί να μην το πληροφορούνται οι χρήστες και να μην έχουν την δυνατότητα αναβάθμισης; Όλες οι εταιρίες λογισμικού ενημερώνουν συνεχώς τους δικτυακούς τους τόπους. Είναι πρωτοφανές να σου έρχεται η αναβάθμιση με κούριερ μετά από τρεις μέρες ταλαιπωρίας. (Είναι το τρίτο λογισμικό της κάρτας που μου έρχεται με κούριερ!).
Και μία παρατήρηση. Έξη μήνες τώρα που χρησιμοποιώ το δίκτυο Τρίτης Γενεάς (3G) της Vodafone δεν το είδα να επεκτείνεται ή να ενισχύεται. (Στο σπίτι μου ακόμα μόνο σε μία γωνιά πιάνει – και με ελάχιστη ισχύ). Αναρωτιέμαι μάλιστα γιατί αγόρασα και πληρώνω την 3G Mobile Connect αφού τελικά δεν μου πρόσθεσε κάτι – ιδιαίτερα στα ταξίδια μου. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων δουλεύει ως GPRS – και μάλιστα όχι τόσο καλά όσο η προηγούμενη, που ήταν αποκλειστικά GPRS.
ΑΛΛΗ ΔΟΚΙΜΗ: Το πακέτο OnDSL της OTEnet περιέχει ένα μικρό και κομψό DSL modem της Sagem με δύο σημαντικά πλεονεκτήματα. Πρώτα δεν χρειάζεται ρεύμα από τροφοδοτικό και πρίζα (ηλεκτροδοτείται από την θύρα USB) και δεύτερο το λογισμικό του επιτρέπει την σύνδεση και αποσύνδεση από το δίκτυο μέσα από τον υπολογιστή (για να αποσυνδέσεις το JetSpeed 520i της Intracom πρέπει να σηκωθείς και να το …βγάλεις από την πρίζα). Δεν είναι πάντα ασφαλές να είσαι αυτόματα και συνεχώς συνδεδεμένος – ιδιαίτερα μάλιστα που τον τελευταίο καιρό ο Norton Anti Virus δεν ξεκινούσε αυτόματα το Auto Protect. (Πρόβλημα της Symantec που βγάζει απανωτά εγκυκλίους χωρίς να το λύσει).
Όσο για τις ταχύτητες DSL ποικίλουν πολύ – ανάλογα με τις ώρες και τις …ατμοσφαιρικές συνθήκες. Δεν είδα σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δύο Modem, αλλά το πλεονέκτημα του μικρού όγκου της Sagem μαζί με τα άλλα που αναφέραμε, κερδίζει.
