Από: Νίκο Δήμο

Προς: Δημιουργούς

Αντίγραφο: Αναγνώστες του Έθνους

Θέμα: Καθυστερημένες θωπείες

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ιππότης της Λεγεώνος της Τιμής. Ο Ιάκωβος Καμπανέλης ακαδημαϊκός και επίτιμος διδάκτωρ.

Δεν θέλησα να παρευρεθώ στις τελετές απονομής ή ανακήρυξης. Όποτε μαθαίνω για τέτοιες εκ των υστέρων αναγνωρίσεις, χαμογελάω πικρά.

Δεν έχουν ανάγκη οι σημαντικοί δημιουργοί από τα λιλιά, τους τίτλους και τα παράσημα. Το έργο τους θα μείνει – οι διακρίσεις θα ξεχαστούν. Περισσότερο έχει ανάγκη το άμουσο κράτος και η πωρωμένη κοινωνία μας να εξιλεώνονται (νομίζουν!) με τέτοιες χειρονομίες.

Οι τιμές αυτές αποτελούν την έκφραση των τύψεων μίας χώρας που ουδέποτε έδωσε σημασία στην τέχνη και τους λειτουργούς της. Που μία ζωή είτε τους κατάτρεχε, είτε αδιαφορούσε γι αυτούς. Και έρχονται αργά, πολύ αργά.

Οι καλλιτέχνες χρειάζονται ενθάρρυνση, βοήθεια, αναγνώριση, στα δύσκολα χρόνια της αρχής. Εκεί που παλεύουν να σταθούν στα πόδια τους, να βρούνε τον εαυτό τους, το ύφος τους, την γραφή τους. Εκεί λοιπόν όχι μόνο υποστήριξη δεν εισπράττουν – παρά εχθρότητα, αντιπαλότητα και αποκλεισμό.

Ξέραμε εμείς οι θεατές ότι ο Καμπανέλλης ήταν σημαντικός, ήδη πριν σαράντα ένα χρόνια με την «Αυλή των Θαυμάτων». Μας είχε κοπεί η ανάσα πριν εικοσιτέσσερα χρόνια με τον «Θίασο» - ίσως το καλύτερο έργο του Αγγελόπουλου. Που ήταν τότε οι κρατικοί φορείς, τα πανεπιστήμια, τα ιδρύματα; Τώρα που η φήμη τους πια απλώθηκε και έξω από την Ελλάδα, τώρα που βαρέθηκαν να τους ακούνε, τώρα ξύπνησαν από τον νήδυμο ύπνο τους, σάλεψαν οι μούμιες της Ακαδημίας και άρχισαν οι αρχές να μοιράζουν τιμές και τίτλους.

Πάντα η εξουσία έβλεπε τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους με μισό μάτι. Τους φοβόταν, τους υποπτευόταν, προσπαθούσε να τους εγκλωβίσει ή να τους εξαγοράσει. Τους θεωρούσε στοιχεία επαναστατικά και αναρχικά – και πολύ σωστά. Κάθε σημαντικός δημιουργός είναι ανατροπέας μίας τάξης (συνήθως της καθεστηκυίας) και δημιουργός μίας νέας. Ως ύποπτοι και περιθωριακοί ανήκαν στην αρμοδιότητα των μπάτσων, των χαφιέδων και των κυπατζήδων. Ενώ τώρα τους παρασημοφορούν πρόεδροι δημοκρατίας, πρωθυπουργοί πρυτάνεις και πρεσβευτές.

Δεν ξέρω αν έπρεπε τελικά να δεχθούν αυτά τα παράγωγα των τύψεων. Γιατί να δώσουν στην εξουσία, που μία ζωή τους έφτυνε, την ικανοποίηση πως αποδέχονται τις καθυστερημένες και μπαγιάτικες θωπείες της;

Φιλικά,

Νίκος Δήμου