Ίσως αυτή η οικονομική κρίση να πρέπει να ονομαστεί «ο θρίαμβος του φαντασιακού». Διότι δεν στέρεψαν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές, δεν τελείωσε το πετρέλαιο, δεν έπαψαν να εισάγονται και να παράγονται τεχνολογικές καινοτομίες. Δεν έγινε κάποιος μεγάλος πόλεμος που να καταστρέψει και να αφανίσει τον πλούτο των λαών. Αυτό που έγινε κινήθηκε στον χώρο της φαντασίας. Μερικοί άπληστοι άρχισαν να παράγουν, να πουλάνε και να μεταπουλάνε ανύπαρκτες (δηλαδή φανταστικές) αξίες. Οι (μη) αξίες αυτές πολλαπλασιάστηκαν και κάποτε άρχισαν να ξεφουσκώνουν όλες μαζί – σαν μπαλόνια σε παιδικό πάρτι.

Κι εδώ έρχεται ο δεύτερος θρίαμβος του φαντασιακού. Ο κόσμος τρόμαξε από τις καταρρεύσεις τραπεζών και ιδρυμάτων και σταμάτησε να καταναλώνει. Ακόμα και αυτοί που δεν είχαν πληγεί, που δεν είχαν χάσει κάτι, έπαψαν να αγοράζουν, να διακινούν το χρήμα. (Η φαντασία στην απαξία). Αποτέλεσμα: η κατανάλωση κατέρρευσε, άρα η παραγωγή, άρα οι θέσεις εργασίας, άρα τώρα περισσότεροι δεν μπορούν πια πραγματικά (και όχι φαντασιακά) να καταναλώσουν. Φαύλος κύκλος.

Αν ήμουν υπεύθυνη κυβέρνηση θα έλεγα (σε όσους έχουν την δυνατότητα): καταναλώνετε γιατί χανόμαστε! Και οι οικονομολογούντες ας σταματήσουν τις ανοησίες περί κατάρρευσης του καπιταλισμού και του νέο-φιλελευθερισμού κι ας προτρέψουν τον κόσμο να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο του φόβου. Αλλιώς η αρχικά φαντασιακή κρίση θα γίνει δυσάρεστα πραγματική.

______________________________________________

Απάντηση σε έρευνα του περιοδικού "Ερμής", τ. 26 (εκδίδεται από το Σύλλογο Αποφοίτων Κολλεγίου Αθηνών) για τα αίτια, την έκταση, τις συνέπειες και την έξοδο από την οικονομική κρίση.