Την ιστορία με τα Δανέζικα σκίτσα και τους Ισλαμιστές την ξέρετε. (Λεω σκίτσα και όχι γελοιογραφίες, γιατί τα περισσότερα ΔΕΝ είναι γελοιογραφικά. Αλλά η Μουσουλμανική θρησκεία απαγορεύει όλες τις απεικονίσεις του Προφήτη).

Δεν έχω τίποτα να προσθέσω στα όσα μεταδίδουν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία. Με ενδιαφέρει αποκλειστικά η ουσία της υπόθεσης.

Εδώ συγκρούονται δύο αρχές – που και οι δύο, με κάποιον τρόπο, είναι θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. 1. Το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης 2. Ο σεβασμός στην προσωπικότητα (και άρα στην πίστη) του άλλου.

Έτσι δικαιολογούνται και οι εντελώς αντιφατικές τοποθετήσεις πολιτικών. Π. χ. ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας Ν. Sarkozy είπε: «Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι θέμα προς διαπραγμάτευση και δεν βλέπω κανένα λόγο να δοθεί σε μια θρησκεία κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση».

Αντίθετα ο υπουργός εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Jack Straw, δήλωσε ότι «η αναδημοσίευση αυτών των σκίτσων υπήρξε προσβλητική, αναίσθητη, ασεβής και λανθασμένη».

Η θέση των ΗΠΑ: «Όλοι αναγνωρίζουμε πλήρως και σεβόμαστε την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης αλλά αυτή πρέπει να είναι συνδεδεμένη με την υπευθυνότητα του τύπου. Η υποκίνηση του θρησκευτικού ή εθνικού μίσους με αυτόν τον τρόπο δεν είναι αποδεκτή. Καλούμε σε ανοχή και σεβασμό όλων των κοινοτήτων για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και πρακτικές».

Μία βασική ηθική αρχή λεει πως η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Ισχύει εδώ;

Στην σημερινή Herald Tribune δημοσιεύεται άρθρο του Μουσουλμάνου διανοούμενου και καθηγητή στην Οξφόρδη Tariq Ramadan που εξηγεί ότι οι Μουσουλμάνοι δεν κατανοούν την αρχή της απόλυτης ελευθερίας του Λόγου – τόσο απόλυτης, που να υπερισχύει των οσίων και ιερών. Ότι σαφώς εδώ χρειάζεται να αναπτυχθεί μεγαλύτερη προσέγγιση των δύο κόσμων, που αυτή τη στιγμή δεν καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο. Κι ότι το ζήτημα δεν είναι νομικό αλλά θέμα σεβασμού στην ιδιαιτερότητα του διαφορετικού. Ρωτάει: «Άραγε πρέπει να προσβάλω ανθρώπους, επειδή έχω το δικαίωμα να το κάνω;».

Βέβαια εδώ στην Ελλάδα έχουμε ζήσει ανάλογες στιγμές: με την αφαίρεση του «βλάσφημου» πίνακα από την έκθεση Outlook, την καταδίκη του Αυστριακού καρτουνίστα Hanterer για προσβολή του Ιησού – και παλιότερα την απαγόρευση προβολής της ταινίας «Τελευταίος πειρασμός» λόγων αντιδράσεων φανατικών...

Τελικά η ελευθερία της έκφρασης ούτε στην Δύση δεν είναι απόλυτη. Έχει περιορισμούς – ακόμα και νομικούς. Δεν δικαιούμαι να προσβάλω και να συκοφαντώ – κι αν το κάνω τιμωρούμαι από τα δικαστήρια.

Αλλάζει τίποτα όταν το υβριζόμενο σύμβολο δεν ανήκει στον δικό μας χώρο;

Υ. Γ. H φωτογραφία που εμφανίζεται στο blog (klik στον υπότιτλο) δίνει και τον τίτλο στο θέμα. Τραβήχτηκε το 1985 στην Αλάμπρα – αυτό το κόσμημα ενός μεγάλου και ανεκτικού πολιτισμού – του αραβοισπανικού. Όπου αδερφωμένοι μουσουλμάνοι, χριστιανοί και εβραίοι έστησαν στην Κόρδοβα το πρώτο πανεπιστήμιο της Ευρώπης και άφησαν λαμπρά μνημεία λόγου και τέχνης. Όταν συμπληρώθηκε η Reconquista (ανακατάληψη - με την πτώση της Γρανάδας το 1492) από τους reyes catolikos Φερδινάνδο και Ισαβέλλα, συντελέστηκε αυτό που ο Λόρκα ονόμασε: «το μεγαλύτερο πολιτιστικό έγκλημα στην ιστορία της Ευρώπης».