Η ΕΥΤΥΧΙΑ: Όπως θα ξέρουν οι περισσότεροι αναγνώστες, ξεκίνησα τον νέο χρόνο με ένα νέο εγχείρημα. Έφτιαξα ένα δικτυακό ημερολόγιο (web log και, κατά σύντμηση, blog) με κείμενα και (κυρίως) δικές μου φωτογραφίες.
Το blog ξεκίνησε στις 2 Ιανουαρίου και μέχρι τα μέσα Μαΐου είχε καταγράψει περίπου 200.000 επισκέψεις. Ο μέσος όρος των καθημερινών επισκέψεων έφτασε τις 2100 (στην αρχή βέβαια ήταν πολύ λιγότερες - στο τέλος πέρναγαν τις 3000). Μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα έγραψα 120 πρωτογενή κείμενα (posts) και τα σχόλια σε αυτά ήταν πάνω από 25.000 – από περίπου 1100 χρήστες. Αριθμοί σημαντικοί όχι μόνο για την Ελλάδα. Στις ΗΠΑ, την πατρίδα των blogs, θεωρείται επιτυχία αν ένα δικτυακό ημερολόγιο συγκεντρώσει 600 επισκέπτες την ημέρα.
Για μένα όμως ήταν μία χιονοστιβάδα. Έπρεπε να διαβάζω όλα αυτά τα σχόλια. Κι επί πλέον, επειδή θεωρούσα υποχρέωσή μου να απαντάω στις ερωτήσεις ή αντιρρήσεις των σχολιαστών, αναγκάστηκα να γράψω γύρω στα 1800 δικά μου Αν προθέσει κανείς και τις καθημερινές καταχωρίσεις, καταλαβαίνει ότι για έξη μήνες ήταν η πλήρης και αποκλειστική μου απασχόληση.
Το καλό με αυτή την ιστορία είναι ότι γράφτηκαν πολλά αξιόλογα κείμενα (αρκετά από τα σχόλια ήταν καλύτερα από τα δικά μου post) και επιπλέον δημιουργήθηκε μία ωραία παρέα – σε ένα από τα posts την χαρακτήρισα ως «κοινόβιο». Έγραφα εκεί:
ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΙΟ: Έστω κι αν πολλοί αμφισβητούν την «απάνθρωπη τεχνολογία» και οικτίρουν την «μοναξιά του Internet», εγώ στο Δίκτυο βρήκα την παρέα της ζωής μου.
Μετά από μερικές εβδομάδες, κάθε ένα από τα μέλη αυτής της παρέας άρχισε να αποκτά ένα καθαρά δικό του προφίλ. Συνδυάζοντας τα σχόλια που έκανε, ακόμα κι αν δεν είχε δικό του blog (πολύ περισσότερο όταν είχε) η προσωπικότητά του αναδυόταν όλο και πιο σαφής. Έτσι που όταν αργότερα γνώρισα μερικούς invivo δεν ένιωσα καμία έκπληξη. Ήταν ακριβώς όπως τους περίμενα – όπως τους είχα φανταστεί. Καμιά φορά διάβαζα τα σχόλια από το τέλος στην αρχή: πριν αποκαλυφθεί το όνομα το είχα ήδη μαντέψει.
Μερικοί και μέσα στο blog αμφισβήτησαν ότι μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη επικοινωνία μέσω Διαδικτύου. Όπως η J., προχθές. Έγραψε: «ΝΔ, δε βρίσκετε λίγο επικίνδυνο το να δημιουργείτε σχέσεις εξάρτησης με σάιμπερ προσωπικότητες; Γιατί κακά τα ψέματα κανείς εδώ μέσα δεν είναι αυτό που γράφει. Πώς μπορείτε να πιστέψετε στη φιλία ή στο σ' αγαπώ ενός commenter; Αποδέχομαι την φιλοσοφία της ΝΕΤ επικοινωνίας, των μπλογκς, των φόρουμς, αλλά μόνο σαν απασχόληση, σαν διαφυγή από τη ρουτίνα, σαν παιχνίδι... Μα οι σχέσεις στοργής δε χτίζονται throughscreen...»
Όμως κάθε μέρα, κάθε ώρα, η άποψή της αποδεικνύεται λανθασμένη. Περιέργως, ο καθένας είναι αυτό που γράφει. Έχουν ήδη χτιστεί πολλές σχέσεις μέσα από την οθόνη – ακόμα και εδώ, σε μας. Όπως και στη ζωή, έτσι και στο Δίκτυο, παρελαύνουν όλα τα συναισθήματα, γίνονται όλων των ειδών οι επαφές (ΟΚ – πλην μίας...) συμβαίνουν κάθε είδους ψυχικά δρώμενα: Φλερτ, διαφωνία, γοητεία, καυγάς, οργή, γαλήνη, διάλογος, παραμύθιασμα...
Μου λένε πως είμαι εξαρτημένος από το blog. Νομίζουν ότι μου αρέσει να γράφω ένα ποστ κάθε μέρα, να περνάω ώρες μπροστά στην οθόνη διαβάζοντας και γράφοντας σχόλια... Λάθος. Αυτά μπορεί κατά καιρούς να γίνονται και αγγαρείες.
Αυτό από το οποίο είμαι εξαρτημένος, είναι αυτός ο υπέροχος κόσμος, αυτοί οι τόσο άμεσοι, αυθόρμητοι και ζωντανοί άνθρωποι. Άμα ζήσεις σε αυτό το κοινόβιο και το εγκαταλείψεις, θα αισθάνεσαι πολύ μόνος...
Η E. χθες τη νύχτα ρωτούσε: «Δεδομένου του στενού δεσίματος που έχει δημιουργηθεί με τους περισσότερους συν-σχολιαστές σας και φυσικά με τον Νίκο Δήμου... πως καθορίζετε τη σχέση αυτή; μπορεί κατά την άποψη σας να μιλήσουμε για φιλία ή κάτι πιο ειδικό;»
Να απαντήσω για μένα: ναι, είναι μία μορφή φιλίας, μία φιλική διάθεση, μία δυνητική φιλία. Μπορεί να εξελιχθεί (κατά περίπτωση) σε μία πραγματική φιλία – μπορεί και όχι. Εφόσον μιλάμε για άτομα, όλοι οι συνδυασμοί σχέσεων είναι πιθανοί: από τους πλέον ανταγωνιστικούς μέχρι ερωτικούς. Προσωπικά νιώθω για όλους μία τρυφερότητα: «Ήταν όλοι τους παιδιά μου», ονομάζεται ένα θεατρικό έργο. Ακόμα και αυτοί που με πληγώνουν ή με προσβάλλουν. Όσο περνάει ο χρόνος παύω να αισθάνομαι ανταγωνιστικά με αυτούς που με προκαλούν.
Αλλά κυρίως υπάρχουν οι άλλοι, οι ζεστοί, οι άμεσοι – που ήδη έγιναν φίλοι. Έτσι κι εγώ, ο χρόνια μοναχικός και μονήρης, απέκτησα παρέα, κολλητούς, οικογένεια. Και τόσο στενή! Με πόσους άλλους ανθρώπους ξυπνάς το πρωί και κοιμάσαι το βράδυ, μιλάς 50 ή 100 φορές την ημέρα; Και κάθε μέρα; Με αυτούς χαίρεσαι, λυπάσαι, γελάς, συζητάς. Κάθε μέρα!
ΚΑΙ Η ΔΥΣΤΥΧΙΑ: Αυτή όμως ήταν η μία, η ευχάριστη και αισιόδοξη πλευρά. Υπήρχε και η άλλη, η σκοτεινή.
Όπως κάθε κοσμοσυρροή έτσι και αυτή η δικτυακή άρχισε να μαζεύει κάθε είδους ανθρώπους. Στην αρχή εμφανίστηκαν μερικοί παλιότεροι bloggers που μου αμφισβητούσαν το δικαίωμα να έχω blog. Άλλοι διότι ήμουν «επώνυμος» (λες και είναι υποχρεωτικό όποιος κάνει blog να το κάνει με ψευδώνυμο) κι άλλοι λόγω ...ηλικίας. Θεωρούσαν τους σχολιαστές ως κόλακες ή επιδειξιμανείς – που ήρθαν για να γλείψουν ή να επιδειχθούν (τους ονόμαζαν τα «νικοδημοπουλάκια»). Γενικά αμφισβητούσαν την ...νομιμότητα του blog.
Αυτή η φάση πέρασε σχετικά γρήγορα. Όσοι θεώρησαν ότι η επιτυχία οφειλόταν μόνο στο «γνωστό» όνομα, αναγκάστηκαν να σταματήσουν την αμφισβήτηση όταν πέρασαν οι πρώτες εβδομάδες και η προσέλευση, αντί να μειώνεται, αυξανόταν κατακόρυφα.
Όμως η συρροή μεγάλου κοινού έφερε άλλους. Οι χειρότεροι ήταν οι φανατικοί. Απότομοι, αδιάλλακτοι, εριστικοί. Δυσκόλευαν – αν δεν αναιρούσαν τελείως τον διάλογο. Σύντομα άρχισαν το κήρυγμα: Βρήκαν την ευκαιρία και ξετύλιγαν κείμενα-σεντόνια για να προπαγανδίσουν τις πεποιθήσεις τους. Κοντά τους εμφανίστηκαν οι βωμολόχοι, οι παραληρούντες, οι χυδαίοι. Το περιβάλλον χάλασε.
Κάποια στιγμή στα μέσα Μαΐου και το blog και εγώ (κυρίως εγώ) είχαμε φτάσει σε αδιέξοδο. Βέβαια υπάρχουν κατασταλτικά μέτρα για τέτοιες περιπτώσεις: π. .χ. το φιλτράρισμα των σχολίων (comment moderation). Αλλά αυτό θα αφαιρούσε από το blog την αμεσότητα, την ζωντάνια και – το πιο σοβαρό – την ελευθερία. Δεν ήθελα να το ευνουχίσω. Και, σε κάποια στιγμή που έχασα πια τον έλεγχο, έκλεισα το nikosdimou.blogspot.com.
Κύμα διαμαρτυρίας και παράπονου ξέσπασε απάνω μου: για να διώξω τους λίγους οχληρούς είχα τιμωρήσει τους πολλούς καλούς – και κυρίως την «σιωπηρή πλειοψηφία» που διάβαζε χωρίς να συμμετέχει. Ξαφνικά ανακάλυψα πως δεκάδες γνωστοί (και γνωστοί μου) το παρακολουθούσαν κάθε μέρα χωρίς να το ξέρω. Άρχισα να νιώθω ενοχές – είχα καταστρέψει μία ωραία κοινότητα, ένα κοινόβιο. Είχα στερήσει την δυνατότητα επικοινωνίας από πολλούς ανθρώπους που μου είχαν γίνει αγαπητοί.
Υπέκυψα στην πίεση και τις τύψεις – και άνοιξα ένα νέο blog σε άλλη μορφή. Προσπάθησα να το κάνω πιο προσωπικό, πιο οικείο – ελπίζονταν να αφήσω απέξω τα θέματα που φανάτιζαν και δίχαζαν. Στην αρχή πήγε καλά. Αλλά δεν πέρασαν ούτε δέκα μέρες και τα φαινόμενα παθογένειας ξαναφάνηκαν. Η ποδοσφαιροποίηση ήταν ενδημική. Οι φανατικοί επανήλθαν. Και, άσχετα με το κείμενο που σχολίαζαν, έγραφαν τα δικά τους. Από κοντά και τα διάφορα trolls – σχολιαστές που άλλαζαν κάθε τόσο ψευδώνυμα για να ρυπαίνουν ανενόχλητοι.
Κι εδώ (όπως και με τα νομίσματα) το κακό σχόλιο διώχνει το καλό. Οι καλοί σχολιαστές δίσταζαν πια να γράψουν. Μερικοί δήλωσαν αποχώρηση. Οι αναγνώστες χάνονταν μέσα στο σχοινοτενή σεντόνια και τα κηρύγματα. Δεν προλάβαινα να σβήνω τις χυδαιότητες. Το blog που μέχρι τότε ήταν μία "Ασκηση Ελευθερίας" έγινε τόπος ασυδοσίας και αναγκαστικής λογοκρισίας.
Έτσι, όταν στις 3 Ιουνίου, έστειλα το δεύτερο blog (doncat.blogspot.com) να «κάνει διακοπές», είχα ελάχιστες διαμαρτυρίες. Κι αυτές, όχι τόσο διότι έκλεισα το blog, αλλά περισσότερο για τον τρόπο που το έκλεισα – χωρίς προειδοποίηση, χωρίς μία ωραία τελετή... Λες και είχα την διάθεση και την αντοχή για τέτοιες παράτες. Πάντως το αδιέξοδο είχε γίνει εμφανές σε όλους. Οι δύο τελευταίες ημέρες (και κυρίως νύχτες) θύμιζαν εφιάλτη ασθενούς με καταναγκαστική νεύρωση.
.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ: Δεν ξέρω αν τον Σεπτέμβρη θα επανέλθω. Θα το σκεφθώ πολύ. Προς το παρόν, και επειδή οι κακές συνήθειες δύσκολα κόβονται, επανήλθα στα “Επίκαιρα” – τα σχόλια στο site μου. Όπως ήδη έγραψα εκεί, αν συνεχίσω το blog τον Σεπτέμβριο, θα είναι μάλλον με φίλτρο σχολίων (comment moderation) ή με λίστα μελών. Οι λαοσυνάξεις των καθημερινά χιλιάδων επισκεπτών και εκατοντάδων σχολίων, μπορεί να είναι καλές για τα μεγάλα πολυσυλλεκτικά κόμματα - αλλά εγώ ζούσα πάντα με τις μικρές μειοψηφίες...
.
Όμως πρέπει να πω ότι, παρόλο το άδοξο τέλος, είμαι πολύ υπερήφανος για τα δύο blog (κυρίως για το πρώτο). Τα θεωρώ από τα σημαντικότερα πράγματα που έχω κάνει στην ζωή μου. Είναι ένα υλικό πολύ πλούσιο, με θέματα διαχρονικά, που θα διαβάζονται για καιρό. Και χαίρομαι διότι θα μείνουν εκεί εσαεί, τεκμήρια μία ατομικής πρωτοβουλίας και μίας ομαδικής συνεργασίας που δεν έχει προηγούμενο – κι όχι μόνο στην Ελλάδα.
