Τελευταία στοιχεία της Eurostatγια την διαχείριση των αστικών αποβλήτων (Καθημερινή 5.4.14): Η Ολλανδία θάβει το 2% των σκουπιδιών της, η Σουηδία το 1%, η Γερμανία το 0. Εμείς το 82%.
Αν υπήρχε ένας δείκτης αποτυχίας κράτους και κοινωνίας, για μένα θα ήταν αυτός.
Είμαστε ανίκανοι να διαχειριστούμε όλα μας τα απόβλητα – με πρώτα τα κλασικά απορρίμματα.
Εκατοντάδες παράνομες χωματερές, ένα σωρό καταδίκες και πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (θυμηθείτε τον Κουρουπητό!) χάσιμο προθεσμιών χρηματοδότησης – ενώ παράλληλα περηφανευόμαστε για το «Έπος της Κερατέας», σύμβολο αντίστασης, κατά Αλέξη Τσίπρα.
Τα νοσοκομειακά απόβλητα ελεύθερα να μολύνουν τους πάντες πετιούνται παντού, σαν τα μπάζα.
Στην ανακύκλωση είμαστε πάτοι (μόλις 16%) και στην κομποστοποίηση ακόμα χειρότεροι (2%). Οι άλλοι λαοί κερδίζουν χρήματα από την αξιοποίηση των απορριμμάτων – εμείς πληρώνουμε άμεσα ή έμμεσα διάφορες μαφίες, ενώ παράλληλα ρυπαίνουμε όσο γίνεται.
Πριν τριανταπέντε χρόνια είχα γράψει ένα άρθρο με τίτλο «Η Ελληνική Μυωπία». Αναρωτιόμουν πώς ήταν δυνατόν να μην βλέπουμε τους τρόπους με τους οποίους είχαν ήδη αντιμετωπίσει άλλα κράτη τα προβλήματα της καθημερινότητας. Η καθυστέρησή μας ήταν πλεονέκτημα. Δεν χρειαζόταν να εφεύρουμε λύσεις – μπορούσαμε απλώς να τις αντιγράψουμε.
(Στη φωτογραφία, που τράβηξα το 2005 στο Μόναχο, φαίνονται χωριστοί κάδοι ανακύκλωσης για τοκαφέ, το άσπρο, και το πράσινο γυαλί, τα πλαστικά και τις κονσέρβες από αλουμίνιο).
Κι όμως. Πράγματα αυτονόητα για άλλα κράτη, γίνονται τεράστια και άλυτα για μας. Κάτι οι τοπικισμοί, κάτι οι συνδικαλισμοί και οι κομματισμοί, κάτι τα συμφέροντα, κάτι η αδράνεια του κράτους και των ΟΤΑ, μας είναι αδύνατο να καθίσουμε γύρω από ένα τραπέζι και να συνεννοηθούμε.
Στην πολιτική θεωρία υπάρχει η έκφραση failed state (αποτυχημένο κράτος). Ανάμεσα στα γνωρίσματα ενός τέτοιου κράτους είναι η αδυναμία να λαμβάνονται και να εφαρμόζονται συλλογικές αποφάσεις και η αδυναμία παροχής κοινωφελών υπηρεσιών. Νομίζω πως η περίπτωση των ελληνικών σκουπιδιών τεκμηριώνει αυτές ακριβώς τις αδυναμίες.
Γι αυτό κι όταν κάποιος πολιτικός μου αραδιάζει μεγαλεπήβολα σχέδια, απαντώ με μία αφελή ερώτηση: «Με τα σκουπίδια τι θα κάνετε;»
