Τώρα που – ας το ελπίσουμε – μπαίνουμε σε πιο ομαλά νερά, μήπως θα ήταν χρήσιμη μία αναδρομή και μία κατανομή ευθυνών; Κάνω ένα πρόχειρο σχεδίασμα.
Ευθύνη πρώτη (και πολύ γενική): Όλες οι πολιτικές μας ηγεσίες, μετά την μεταπολίτευση, που δεν κατόρθωσαν να στήσουν έναν σωστό, ορθολογικό και αποτελεσματικό κρατικό μηχανισμό. Κι όταν το προσπάθησαν («εκσυγχρονισμός» Σημίτη) έκαναν πίσω μπροστά στις πιέσεις και τις απειλές του πελατειακού και συνδικαλιστικού συστήματος. (Πόσες χιλιάδες φορές ακόμα θα αναστενάξουμε αναπολώντας την ασφαλιστική πρόταση Γιαννίτση;)
Ευθύνη δεύτερη: Η είσοδος στην Ευρωζώνη. Υπήρξα υποστηρικτής του Σημίτη – αλλά αυτό ήταν χοντρό λάθος. Η ελληνική οικονομία δεν ήταν έτοιμη για το Ευρώ. Παγιδεύτηκε. Δεν μπορούσε να διαχειριστεί ένα τόσο σκληρό νόμισμα. Ας αφήσουμε τον πειρασμό των φτηνών δανείων. (Όπως έγραψα σε ένα Γερμανικό μου βιβλίο: ήταν σαν να αμολάς ένα πεντάχρονο παιδί σε ζαχαροπλαστείο, χωρίς επιτήρηση).
Ευθύνη τρίτη: η διόγκωση του Δημόσιου Τομέα (σχεδόν διπλασιάστηκε) επί διακυβέρνησης Καραμανλή. Η κακοδιαχείριση των Ολυμπιακών Αγώνων και της Ολυμπιακής περιουσίας. Η αυξανόμενη έξαρση της διαφθοράς.
Ευθύνη τέταρτη: Η απόλυτη αδιαφορία των Ευρωπαϊκών μηχανισμών απέναντι στον υπερδανεισμό και την κακοδιαχείριση της Ελλάδας. Ήδη από το 2006 ήταν εμφανές ότι η χώρα είχε φορτωθεί τόσο χρέος, που θα ήταν αδύνατο να το ξεπληρώσει. Γιατί δεν επενέβη η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – να πάρει μέτρα ή έστω να χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου;
Ευθύνη πέμπτη: η μακάρια ανευθυνότητα του Γιώργου Παπανδρέου και της κυβέρνησής του τους πρώτους μήνες. Μοίραζε επιδόματα αλληλεγγύης και ακόμα ισχυριζόταν ότι «λεφτά υπάρχουν». Μόνο όταν πήγε στο Νταβός κατάλαβε ότι η χώρα είχε ήδη χρεοκοπήσει. Αν, αμέσως μετά την εκλογή του, είχε πάρει σκληρά μέτρα, ίσως το ναυάγιο να είχε αποφευχθεί.
Ευθύνη έκτη – συλλογική. Έβλεπα τις συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα και σκεφτόμουν: πόσοι από αυτούς δεν είχαν ζητήσει ένα διορισμό, μία «εξυπηρέτηση», ένα δάνειο, ένα επίδομα, μία πρόωρη σύνταξη; Πόσοι δήλωναν τα πάντα στην εφορία; Πράγματα καθημερινά, εντελώς συνήθη – αλλά αθροιζόμενα όλα μαζί…
Ευθύνη έβδομη – προσωπική. Ημών των σχολιαζόντων. Δημοσιογράφων, δημοσιολόγων, διανοούμενων και βέβαια (πάνω από όλα) των πολιτικών. Πόσοι ανησύχησαν; Πόσοι προειδοποίησαν; Μόνον ο Σημίτης – ομιλία στη Βουλή το 2008.
Αφήνω την λίστα ανοιχτή για να προσθέσετε ό,τι σκεφθείτε…
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών
