Τι μας έχει πιάσει εμάς τους απομυθοποιητές, τους εκσυγχρονιστές, τους νεωτεριστές και τα έχουμε βάλει με τους ιστορικούς και θρησκευτικούς μύθους; Θέλουμε,όπως έγραψε ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, (Καθημερινή, 17.4.14) «να αποδειχθούμε ανώτεροι ή ευφυέστεροι»; Με άλλα λόγια, κάνουμε τους έξυπνους;Χαλάμε τα νεύρα μας, την κοινωνική αλλά και επαγγελματική μας αποδοχή, την υγεία μας ακόμα (εμένα οι τελευταίες εβδομάδες με αρρώστησαν) για να αναγνωρισθούμε ως …ευφυείς; Και από ποιους;
Νομίζω ότι οι περισσότεροι σκεπτόμενοι Έλληνες συμφωνούμε σε ένα σημείο: ότι αυτή η κοινωνία πρέπει να αλλάξει. Η διαφθορά, το πελατειακό σύστημα, η ανομία, τα κλειστά επαγγέλματα, οι συντεχνίες, η απονομή δικαιοσύνης, το εκπαιδευτικό σύστημα,η γραφειοκρατία, η φορολογική αδικία – όλα πρέπει να αλλάξουν.
Αλλά για να αλλάξουν, δεν αρκούν τρεις νόμοι και δύο διατάξεις. Πρέπει να αλλάξει πρώτα η νοοτροπία των ανθρώπων. Πρέπει να σταματήσει η αδράνεια και η αντίσταση σε κάθε αλλαγή. Πρέπει να γίνουμε «σύγχρονα υποκείμενα», όπως γράφει ο Στέλιος Ράμφος. Άτομα με κρίση και σκέψη, που αποφασίζουν αυτόνομα (όχι σαν μέλη ομάδων) με βάση τη λογική και όχι το συναίσθημα.
Το πρόβλημα των Ελλήνων, όπως το έχουν περιγράψει οι διανοητές μας, είναι απότοκο πολλών παλαιών και νέων επιδράσεων: ανάμεσά τους η εθνικιστική, η ορθόδοξη-ησυχαστική αλλά και η κομμουνιστική. Η τελευταία, με την δαιμονοποίηση της επιχειρηματικότητας και του κέρδους, κατάργησε κάθε οικονομική αξία, ενώ με το σύνθημα «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» (άρα του κάθε εργαζόμενου) επιβεβαίωσε την ανομία. Με όλα αυτά, έχουμε καθηλωθεί στην προ-νεωτερική φάση της κοινωνικής και πολιτισμικής εξέλιξης.
Πριν προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις, πρέπει πρώτα να αλλάξουμε μυαλά. Εκεί χρειάζονται μερικοί που να χτυπάνε τα κεφάλια των Ελλήνων με την «ξηράν κολοκύνθην» (το «ανθυπνωτικόν φάρμακον») του Ροΐδη, για να τους αφυπνίσουν.
Σήμερα ο νους του Έλληνα είναι ένα συνονθύλευμα από αρχαίο κλέος και θεωρίες συνωμοσίας. Πώς να εφαρμόσεις μία μεταρρύθμιση, όταν πιστεύεις ότι στην επιβάλλει η «Νέα Τάξη» για να σε εξοντώσει; Καιρός να γίνουμε ορθολογιστές, έστω και με τρεις αιώνες καθυστέρηση και να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Όπως είπε ο Καντ, ο Διαφωτισμός δεν είναι άλλο από την πνευματική ενηλικίωση του ανθρώπου.
Το ξεπέρασμα των μύθων και των αγκυλώσεων στο νου μας, είναι η πρώτη και αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση των αλλαγών που χρειάζεται ο τόπος. Για τον ατομικό, κοινωνικό και οικονομικό εκσυγχρονισμό μας. Και – δυστυχώς για τους οπαδούς των μύθων – άλλη εναλλακτική λύση για μία βιώσιμη κοινωνία από την δυτική-νεωτερική, δεν έχει εμφανιστεί ακόμα.
