Είκοσι τρία χρόνια οι Έλληνες ασχολούνται με ένα ψευδοπρόβλημα. Το «Μακεδονικό». Είκοσι τρία χρόνια βαρέθηκα να γράφω γι αυτό και να με βρίζουν.
Γιατί είναι ψευδοπρόβλημα;
Ήδη από τους Ρωμαϊκούς χρόνους (και μετά στους Βυζαντινούς) η Μακεδονία έπαψε να είναι όνομα κράτους και έγινε όνομα γεωγραφικής περιοχής. Οι κάτοικοί της ήταν τόσο ανάμικτοι που στα σύγχρονα χρόνια έδωσαν το όνομά τους σε …πολυεθνικές φρουτοσαλάτες. (Γαλλικά: macédoine de fruits, ιταλικά: macedonia di frutta). Έλληνες, Ρωμαίοι, Σλάβοι, Τούρκοι, Εβραίοι, ζούσαν μαζί για αιώνες.
Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους η (γεωγραφική περιοχή) Μακεδονία χωρίστηκε σε τρία ανάμεσα σε Ελλάδα, Σερβία και Βουλγαρία. Εξακολουθούσε να έχει ανάμικτο πληθυσμό. Στην ελληνική Μακεδονία οι Έλληνες επεκράτησαν ύστερα από την ανταλλαγή των πληθυσμών. Και σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι της δικής μας Μακεδονίας έχουν ρίζες ποντιακές ή μικρασιατικές.
Ποιος δικαιούται να αποκαλείται Μακεδόνας; Μα οποιοσδήποτε κάτοικος της περιοχής αυτής – όπως ο κάτοικος της Κρήτης ονομάζεται Κρητικός.
Όμως το τοπικό όνομα δεν αποτελεί εθνοτική ταυτότητα. Ο Κρητικός είναι Έλληνας στην ιθαγένεια και την υπηκοότητα. Το ίδιο και ο κάτοικος της Βουλγαρικής Μακεδονίας – Βούλγαρος.
Μόνον οι Μακεδόνες της τέως Σερβικής Μακεδονίας δεν ανήκαν κάπου αλλού. Οπότε μετέτρεψαν τον γεωγραφικό τους προσδιορισμό σε εθνοτικό. Αυτό δεν φάνηκε να μας πειράζει. Για πολλές δεκαετίες είχαμε κοινά σύνορα και ζούσαμε ειρηνικά με την «Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Μόνον όταν έγινε ανεξάρτητο κράτος θυμηθήκαμε τον Μεγαλέξανδρο και επαναστατήσαμε επειδή «το όνομα είναι η ψυχή μας».
Ποιο όνομα; Αν μας αμφισβητούσαν το όνομα «Έλληνες», με το δίκιο μας να ξεσηκωθούμε. Αλλά στον προσδιορισμό Μακεδόνες έχουν δικαίωμα όλοι οι κάτοικοι της γεωγραφικής περιοχής που ονομάζεται Μακεδονία.
Απλώς, επειδή πρέπει να ξεχωρίζουν οι μεν από τους δε, σωστό είναι να υπάρχει ένας πρόσθετος προσδιορισμός. («Νέα», «Άνω», «Βόρεια», κλπ.). Αυτόν τον είχαμε κερδίσει με το «πακέτο Πινέιρο» το 1992 (Novamacedonia) αλλά τον απορρίψαμε. Έτσι χάσαμε το παιχνίδι. Διότι εντωμεταξύ το 95% των κρατών έχει πια αναγνωρίσει τον βόρειο γείτονα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ή σκέτη Μακεδονία.
Και τώρα τι κάνουμε; Έχουμε μείνει μόνοι να κραδαίνουμε μία παλιά απόφαση του ΟΗΕ περί FYROM δηλ. ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας – που αντίθετα με την απόφαση των πολιτικών αρχηγών μας του 1992 περιέχει τον όρο Μακεδονία). Και προσπαθούμε τώρα να επιστρέψουμε στη λύση που είχαμε υπερηφάνως απορρίψει το 1992 – την σύνθετη ονομασία!
Εν εντωμεταξύ ο γείτονας (που νιώθει ασταθής και αδύναμος) αντιδρά με την υπερβολή. Δωσ’ του Αλέξανδρους και αγάλματα κιτς και εθνικιστική ρητορεία. Οι δικοί μας εθνικιστές απαντούν – και νάτο πάλι το γνωστό Βαλκανικό νταβαντούρι. Φεστιβάλ ανωριμότητας, ακατανόητο για τους ξένους.
Και να κάνει ταυτολογικές δηλώσεις ο Πρόεδρος Δημοκρατίας. Και ο αριστερός μας πρωθυπουργός να απέχει από διεθνές συνέδριο, λόγω ονόματος. Πώς το έγραψε ο Βάρναλης; «Αχ, πού’ σαι, νιότη, που έδειχνες, πως θα γινόμουν άλλος…»
