Συνέντευξη στον Σταύρο Θεοδωράκη (2008)

Κάποιος φίλος ανακάλυψε αυτή την συνέντευξη στο Internet – και την ανεβάζω στο site με καθυστέρηση 5 ετών. Ήταν η εποχή του σκανδάλου Ζαχόπουλου – αλλά πέρα από την επικαιρότητα αναφέρεται σε πολλά ενδιαφέροντα και μερικά …προφητικά.

Ν. Δ.

*

 

Ο Νίκος Δήμου, ο παππούς του ελληνικού  Ίντερνετ, μιλάει για τον Γκέιτς αλλά και τον Κουκοδήμο

 

Στην φωτογραφία ο Νίκος Δήμου μπροστά στον πρώτο του υπολογιστή, τον οποίον απέκτησε το 1984. Έναν ΙΒΜ ΡC ΧΤ. Συντροφιά με το «γατοτάκι» του το οποίο πρωταγωνιστούσε και στο βιβλίο του «Το ημερολόγιο του καύσωνα». Με αφορμή αυτό το βιβλίο ο Δημοσθένης Κούρτοβικ έγραψε ότι ο Νίκος Δήμου είναι ένας από τους πιο πολύπλευρους και καλλιεργημένους Έλληνες συγγραφείς. «Βαθυστόχαστος όσο και πνευματώδης. Ορθολογιστής όσο και λυρικός»

*

Ο πανικός του συνομιλητή μου ήταν μεγάλος. «Πού είναι»,«πώς θα το δω», «ποιος το έβαλε». Βιαζόταν πολύ. Σε λίγο θα άρχιζαν τα δελτία ειδήσεων και έπρεπε να έχει τη δική του απάντηση στο "ζαχοπούλειο ερώτημα" της ημέρας. Γιατί θα το έχετε προσέξει, ότι αυτή η χρονιά κυλάει μόνο με ερωτήματα.

Δεν λέμε «είναι Τρίτη», αλλά λέμε «είναι η μέρα που ο εισαγγελέας θα προσπαθήσει να απαντήσει στο ερώτημα ποια είναι η φίλη του αδελφού της γυναίκας που συνόδευε την 35άρα τους τελευταίους μήνες». Τετάρτη; «Ποιος ηθοποιός συναντήθηκε δύο φορές με τον πρώην γενικό γραμματέα, στον προθάλαμο παραλιακού ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης, το καλοκαίρι του 2004;». Πέμπτη; «Ποιος δημοσιογράφος τηλεοπτικού σταθμού έχει ξάδελφο από την πλευρά της μητέρας του, στην εφημερίδα που ο εκδότης της εμπλέκεται στην υπόθεση;». Όσο πιο περιττό είναι το ερώτημα, τόσο μεγαλώνει (!) η σκιά που ρίχνει στην υπόθεση. Aλλωστε αυτό πια είναι το εθνικό μας σπορ. Να μπλέκουμε τα σημαντικά με τα ασήμαντα, τα ουσιαστικά με τα ανούσια και κάποια στιγμή απηυδισμένοι και μπερδεμένοι, να τα πετάμε όλα μαζί στα σκουπίδια. Τέλος πάντων, ξεστράτισα.

Το ανόητο ερώτημα του συνομιλητή μου ήταν σαφές. Ποιος έβαλε το βίντεο με τον Ζαχόπουλο στο Ίντερνετ; Πώς το βλέπεις και πού; Η «είδηση» είχε κυκλοφορήσει από το απόγευμα στην πολιτικό-δημοσιογραφική πιάτσα και είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση. Το Ίντερνετ γενικά το έχει αυτό. Είναι ο φόβος και η ελπίδα μαζί. Κάτι σαν θεά της αρχαιότητας. Τους μισούς τους πανικοβάλλει και τους άλλους μισούς τους κάνει να αισθάνονται ημίθεοι. Η φράση «θα τα δεις στο Ίντερνετ» έχει υποκαταστήσει σχεδόν την απειλή «θα τα δώσω στον Μάκη». Aρχισα να του εξηγώ ότι το «βίντεο Ζαχόπουλου» είναι μια μαϊμουδίστικη μπαρούφα, αλλά το κακό είχε γίνει. Όλα τα δελτία βγήκαν με την «είδηση» που δεν ήταν είδηση. Η μαγεία που ασκεί στον τεχνολογικά αναλφάβητο κόσμο των media το Ίντερνετ είχε κάνει το θαύμα της. Ευτυχώς, την επομένη οι περισσότερες σοβαρές εφημερίδες μιλούσαν για «το φιάσκο με το μαϊμού βίντεο στο Ίντερνετ». Στις μπροστινές σελίδες κυριαρχούσε κάτι άλλο «ιντερνετικό». Η ξαφνική έλευση στη χώρα μας του «βασιλιά της Πληροφορικής». Ο Μπιλ Γκέιτς θα μιλούσε στο Μέγαρο. Εκεί, στη σειρά των επισήμων, ανάμεσα σε αρχηγούς και προέδρους ξεχώριζε χωρίς γραβάτα ο παππούς του ελληνικού Ίντερνετ. Ο συγγραφέας Νίκος Δήμου.

-

Στ. Θ.: Παρακολουθήσατε την ομιλία του Γκέιτς στο Μέγαρο;

-

Ν. Δ.: Με κατάνυξη. Πρόκειται για ζωντανό μύθο. Όχι μόνο για αυτά που ήδη επέτυχε, αλλά κυρίως για αυτά που οικοδομεί τώρα. Ποιος έχει διαθέσει το 98% της περιουσίας του στη φιλανθρωπία; Και κυρίως: ποιος ασχολήθηκε ποτέ προσωπικά με τη διαχείριση της βοήθειας; Είναι γνωστό ότι το 80% της βοήθειας στον Τρίτο Κόσμο πάει χαμένο- από κλεψιά, κομπίνα, κακή οργάνωση. Ο Γκέιτς στήνει μια δεύτερη Μicrosoft, που θα αξιοποιεί και την τελευταία δεκάρα.

-

Τι θα του λέγατε για την Ελλάδα αν τον συναντούσατε;

-

Ότι είναι η χώρα στην οποία ακόμα και αυτός (όπως και ο Steve Jobs της Αpple και ο Larry Εllison της Οracle) θα είχε αποτύχει παταγωδώς. Κατ΄ αρχάς διότι δεν είχαν πτυχία. Και ποιος σε αυτήν τη χώρα θα ανέθετε σε έναν 19χρονο ένα κομβικό έργο- να φτιάξει λογισμικό για το πρώτο ΡC της ΙΒΜ;

-

Πώς σας φαίνεται η ιδέα του Νicholas Νegroponte για ένα laptop που θα στοιχίζει μόνο 100 δολάρια;

-

Άριστη. Βέβαια από 100 έχει πάει κάπου στα 170, αλλά και πάλι είναι στη σωστή κατεύθυνση. Με τον ανταγωνισμό οι τιμές θα πέσουν- και τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου θα μπουν στην ψηφιακή εποχή. Η βασική παγκόσμια πολιτική πρέπει να είναι: κλείσιμο στο γνωστικό χάσμα και μείωση των ψηφιακά αναλφάβητων.

-

Στη Δύση, πάντως, πολλά παιδικά δωμάτια θυμίζουν «τεχνολογικά εργαστήρια» και αυτό δεν είναι και πολύ καλό για τα παιδιά.

-

Η μητέρα μου με κυνηγούσε διότι διάβαζα συνεχώς (εξωσχολικά) και θα έχανα το φως μου. Μετά, γιατί άκουγα πολύ ραδιόφωνο. Είχα κατασκευάσει μόνος μου ένα ραδιόφωνο με γαληνίτη. Από μικρός ενδιαφερόμουν τόσο για τη λογοτεχνία, όσο και για την τεχνολογία (η ίδια λέξη ανάποδα). Βρίσκω αστεία την προκατάληψη πολλών διανοουμένων- η τεχνολογία είναι μία καθαρά πνευματική δημιουργία. Εμπεριέχει φαντασία, γνώση, εφευρετικότητα. Μια μηχανή είναι όπως ένα βιβλίο- αρκεί να ξέρεις να τη διαβάσεις.

-

Είδατε το μαϊμού βίντεο Ζαχόπουλου που κυκλοφόρησε στο Ίντερνετ;

-

Πολύ μαϊμού! Πρέπει να κατασκευάστηκε από μακάκους.

-

Πώς, αλήθεια, θα χαρακτηρίζατε την ιστορία που άρχισε με την πτώση του πρώην γενικού γραμματέα;

-

Θρίλερ βέβαια- ελπίζω οι συγγραφείς αστυνομικών με κοινωνικές προεκτάσεις να πάρουν ιδέες. Αν και συχνά η ζωή ξεπερνάει την τέχνη. Σε αντίθεση πάντως με τα αστυνομικά, όπου ο πανέξυπνος Πουαρό αποκαλύπτει τα πάντα, εδώ δεν νομίζω πως θα μάθουμε ποτέ όλη την αλήθεια.

-

Τόσα χρόνια με πολιτικούς και δημοσιογράφους, σε τι συμπεράσματα έχετε καταλήξει;

-

Οι πολιτικοί συνεχίζουν να με ξαφνιάζουν με το χαμηλό επίπεδό τους- και το νοητικό και το μορφωτικό. Στα δάκτυλα των δύο χεριών θα μετρούσα τους πράγματι ικανούς και καταρτισμένους. Τους πολύ ευφυείς, το σύστημα τους πετάει έξω (π.χ. Στέφανος Μάνος). Θα μου πείτε, ποιος σοβαρός και ικανός πάει σήμερα για πολιτικός; Δείτε την περίπτωση Κουκοδήμου. Ο άνθρωπος ήταν ικανότατος στο άλμα εις μήκος- στο εις βάθος, τα έκανε θάλασσα.

-

Νομίζω ότι υπήρξε μια μεγάλη περίοδος της ζωής σας που δηλώνατε δημοσιογράφος.

-

Όχι, ποτέ. Μπορεί να έχω γράψει, επί 29 χρόνια, σε όλα τα μεγάλα έντυπα της χώρας και να μετράω έντεκα παραιτήσεις για λόγους αξιοπρέπειας από τα εγκυρότερα ΜΜΕ, πάντα όμως ήμουν «συγγραφέας». Και δεν έγινα μέλος της ΕΣΗΕΑ.

-

Για κάποιους το Διαδίκτυο είναι συνώνυμο της παραβίασης του προσωπικού χώρου.

-

Αντιθέτως! Το Διαδίκτυο προστατεύει τον ιδιωτικό χώρο όσο κανένα άλλο Μέσο- φτάνει να ξέρεις να το χρησιμοποιήσεις. «Στο Ίντερνετ κανείς δεν ξέρει αν είσαι σκύλος», λέει ένας σκύλος στον άλλον, ενώ πληκτρολογεί- στη διάσημη γελοιογραφία του Ρeter Steiner που δημοσιεύθηκε στον «Νew Υorker» το 1993. Τo Διαδίκτυο θα αποκαλύψει μόνον όσα του αποκάλυψες- αλλά έχει φοβερή μνήμη και ταχύτητα. Ένα ψάξιμο στο Google θα βγάλει και τη διάλεξη που έκανες πριν από 15 χρόνια και τη συνέντευξη που έδωσες πριν από 10 και τη φωτογραφία που σου τράβηξαν ενώ έτρωγες αστακομακαρονάδα...

-

Ποια είναι τα καλά και ποια τα κακά στο «κίνημα των bloggers»;

-

Τα κακά είναι λίγα: φλυαρία και αρκετό σκουπίδι (όπως και στον έντυπο λόγο). Τα καλά είναι πολλά. Αρχίζοντας από το βασικό, το Μέγα Δημοκρατικό Πλεονέκτημα: ο καθένας πια μπορεί να γίνει εκδότης του εαυτού του. Τζάμπα. Ποιος ήξερε τον Πιτσιρίκο πριν από τα blogs; Το Διαδίκτυο έδωσε διέξοδο σε όλους τους δημιουργούς: συγγραφείς, μουσικούς, ζωγράφους, κινηματογραφιστές.

-

Πιστεύετε και στη «λαϊκή ιντερνετική δημοσιογραφία»;

-

Έχει πολύ σκουπίδι, αλλά και ζωντανά κείμενα και συνταρακτικές αποκαλύψεις. Καταγγελίες όπως αυτές που έκανε η Αμαλία Καλυβίνου για την ανεπάρκεια και τη διαφθορά του συστήματος υγείας στη χώρα μας μόνο στο Ίντερνετ μπορούν να γίνουν.

-

Πώς μπορεί, όμως, να ξεχωρίσει κανείς το «καλό» από το «κακό» στο χάος του Διαδικτύου;

-

Θέμα παιδείας, η οποία αλλάζει ριζικά στην ψηφιακή εποχή. Η μάθηση και η απομνημόνευση είναι περιττές- όλες τις γνώσεις τις βρίσκεις ακόμα και μέσα από το κινητό σου τηλέφωνο. Τώρα πρώτο θέμα είναι η κριτική ικανότητα, η δυνατότητα να αξιολογείς και να ελέγχεις. Ο δάσκαλος δεν είναι πια αυτός που μοιράζει γνώση, αλλά αυτός που ασκεί την κρίση.

-

Τι, κυρίως, είναι τα blogs: φόρουμ επικοινωνίας, πεδίο «πολιτικής δράσης» ή σκηνικό για επιδειξιομανείς;

-

Τα πάντα. Ό,τι υπάρχει στο ανθρώπινο σύμπαν υπάρχει και στο Διαδίκτυο, που είναι ο καθρέφτης του.

-

Οι «αποκλεισμένοι» (μετανάστες λ.χ.) θα μπορούσαν να αποκτήσουν δύναμη μέσα από το Διαδίκτυο ή τελικά και αυτό το «μέσον» θα παραδοθεί σε αυτούς που έχουν χρήματα ή εξειδικευμένη γνώση;

-

Γιατί «θα»; Ήδη το κάνουν. Ένα από τα καλύτερα ελληνικά blogs ανήκει σε έναν μετανάστη, τον συνεργάτη των «ΝΕΩΝ» Γκασμέντ Καπλάνι.

-

Η ανωνυμία είναι δύναμη ή ευκαιρία για αυθαιρεσίες;

-

Και τα δύο. Δίνει τη δυνατότητα για καταγγελίες (π. χ. ο υπάλληλος που εκθέτει τα επικίνδυνα ελαττώματα προϊόντων της εταιρείας του) αλλά και για συκοφαντίες. Η αρχαία τέχνη της λιβελλογραφίας συνεχίζεται και ψηφιακά...

-

Ποιο από τα «παλιά μέσα» (εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση, βιβλίο, τηλέφωνο) θα υποστεί τη μεγαλύτερη ζημιά από την ανάπτυξη του Ίντερνετ;

-

Όλα θα προσαρμοστούν και θα συνυπάρξουν. Η φωτογραφία δεν σκότωσε τη ζωγραφική, ούτε ο κινηματογράφος το θέατρο, ούτε η τηλεόραση τον κινηματογράφο. Απλά θα περνάνε πια όλα από το Διαδίκτυο. Τα τυπωμένα βιβλία θα υπάρχουν πάντα- ακόμα και ως συλλεκτικά αντικείμενα. Αυτά που ήδη πέθαναν είναι οι εγκυκλοπαίδειες και τα λεξικά.

Γιατί να κουβαλάς τόμους, όταν αρκεί ένα DVD ή ένα ψάξιμο στο Ίντερνετ;

-

Πιστεύετε ότι η επόμενη(!) επανάσταση θα αρχίσει από τα blogs;

-

Δεν ξέρω αν θα υπάρξει επόμενη επανάσταση- αλλά, αν ναι, τα ιστολόγια θα παίξουν σημαντικό ρόλο. Ήδη αποτελούν τη μόνη διέξοδο- και την μόνη πηγή πληροφοριών- για όλους τους πολίτες των αυταρχικών καθεστώτων.