Συνέντευξη στο περιοδικό "Πιπεριά" Φλώρινας

1) Όλο και πιο συχνά γινόμαστε μάρτυρες ή δράστες (ακούσιοι ή εκούσιοι) απαξιωτικών συμπεριφορών προς τους αλλοδαπούς που ζουν και δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Η εύστοχη παρατήρησή σας πως η δήλωση ότι οι Έλληνες δεν είναι ρατσιστές είναι από μόνη της μια πιστοποίηση ρατσισμού (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 22-10-04) σκιαγραφεί το μέγεθος του προβλήματος. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο μεγαλύτερος φόβος αυτών που φοβούνται τους ξένους;

Ας ξεκινήσουμε από την βάση: όλοι γεννιόμαστε ρατσιστές – δηλαδή φοβισμένοι, δύσπιστοι προς τον ξένο, τον διαφορετικό. Γι αυτό και η φράση «οι Έλληνες δεν είναι ρατσιστές» είναι ρατσιστική. Θεωρεί ότι οι Έλληνες είναι καλύτεροι από τους άλλους λαούς. Όμως όλοι κρύβουμε μέσα μας ένα ρατσιστή και μόνον η σωστή παιδεία και η ορθός λόγος μας βοηθάνε να τον εξουδετερώσουμε. Κι αυτό χρειάζεται σχεδόν καθημερινή προσπάθεια.

Ο ρατσισμός πηγάζει από την βαθύτερη φύση μας αλλά ενισχύεται και αυξάνει με την ανασφάλεια. Κι εμείς οι Έλληνες είμαστε λαός ιδιαίτερα ανασφαλής – αυτό το πιστοποιούν πολλές εκδηλώσεις μας. (Ας μην ψάξουμε τώρα το γιατί). Οι έρευνες δείχνουν πως δεν εμπιστευόμαστε κανένα, ούτε καν τους συμπατριώτες μας – πόσο μάλλον τους αλλοδαπούς. Βλέπουμε παντού συνωμοσίες εναντίον του τόπου μας (λες και είχαν την σκασίλα μας οι ξένοι) νιώθουμε απειλούμενοι και πολιορκημένοι. Η ανασφάλεια μας κάνει συχνά επιθετικούς. Τον «άλλο» τον χρειαζόμαστε σαν εργαλείο και υποχείριο – όταν όμως ξαφνικά διεκδικήσει κι αυτός δικαιώματα τον πολεμάμε. Και διότι δεν τον θεωρούμε άξιο γι αυτά (θυμηθείτε: «Αλβανέ-Αλβανέ, δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ!») αλλά και διότι νιώθουμε να μπαίνει στα οικόπεδά μας και να μας απειλεί. Το ίδιο είχε γίνει στο Μεσοπόλεμο με τους Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας που τους ονόμαζαν «Τουρκόσπορους» και δεν τους αναγνώριζαν ίσα δικαιώματα με τους γηγενείς.

Αυτή η ανασφάλεια θέλει γενιές για να υπερνικηθεί. Όλο το πλέγμα της σχέσης των Ελλήνων με τον εαυτό τους πρέπει να εξυγιανθεί. Από την μία μεριά λόγω εθνικής προπαγάνδας, υπερεκτιμούμε την σημασία μας και την θέση μας στον κόσμο (πράγμα που μας ωθεί να απαιτούμε ιδιαίτερη μεταχείριση – και να νιώθουμε ριγμένοι όταν δεν την έχουμε) από την άλλη απαξιώνουμε συνεχώς τον εαυτό μας και με το πρώτο μουντζώνουμε το ρωμαίικο. Δεν θέλουμε να ανήκουμε στην Δύση (την οποία βρίζουμε και δεν εμπιστευόμαστε) αλλά επειδή δεν βρίσκουμε άλλο χώρο να μας φιλοξενήσει, έχουμε καταφύγει σε ένα κόσμο μύθων και πλασματικής ιστορίας τον οποίο διδάσκουμε και στα παιδιά μας. Δεν ξέρουμε ούτε και θέλουμε να γνωρίσουμε την αλήθεια για μας και τον κόσμο μας – κι όποιος μας την λέει θεωρείται ανθέλληνας.

2) Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης στην αντιμετώπιση των περιστατικών ξενοφοβίας; Πώς σχολιάζετε την αντιμετώπιση του ζητήματος της σημαιοφορίας από αλλοδαπούς μέσα από τις διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές;

Τα ΜΜΕ αναπαράγουν τις απόψεις της πλειονότητας και τις προβάλλουν έτσι ώστε να τις επιβεβαιώνουν. Για να είναι πιο θεαματικές βάζουν (σαν καρύκευμα) και μερικούς διαφωνούντες – αλλά τελικά κολακεύουν τους πολλούς για να πουλάνε. Δημιουργούν θέματα ακόμα κι κει όπου δεν υπάρχουν, καλλιεργούν την φοβία και την ανασφάλεια. Δεν έχω μεγάλες ελπίδες πως θα αλλάξουν. Η εμπορευματοποίηση των ΜΜΕ οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο, αναπαράγοντας μόνιμα αυτό που πουλάει.

3) Υπάρχουν κίνδυνοι που θα προκύψουν από την όποια προσπάθεια λείανσης των διαφορών ανάμεσα στους Έλληνες και τους ξένους;

Η συμβίωση (ακόμα και σε ένα γάμο) είναι πάντα επικίνδυνη. Ήδη υπάρχουν παράπονα από πολλούς Υπέρ-Έλληνες ότι δίνουμε στους ξένους περισσότερα δικαιώματα. Αύριο που αναπότρεπτα (λόγω λανθασμένης πολιτικής και άθλιας εκπαίδευσης) θα αυξηθούν τα ποσοστά της ανεργίας, μπορεί να υπάρξουν και συγκρούσεις. Ο δρόμος της πολυπολιτισμικότητας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.

4) Με δεδομένη τη διάθεση των πνευματικών ανθρώπων του τόπου να αντιμετωπιστεί θεσμικά και πρακτικά ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, ποιος θεωρείτε ότι θα ήταν ο πλέον εποικοδομητικός ρόλος που θα αναλάμβαναν;

Δεν αρκεί να βγαίνουν και να καταδικάζουν τα φαινόμενα και τις εκδηλώσεις της ρατσιστικής νοοτροπίας. Αυτό δεν έχει καμία επίδραση – συνήθως απλώς εξαγριώνει τους ρατσιστές. Πρέπει να βοηθήσουν στο να εξαλειφθούν οι αιτίες του ρατσισμού. Να αλλάξει ριζικά η παιδεία μας, τα βιβλία της ιστορίας, οι αντιλήψεις των ίδιων των δασκάλων (σύμφωνα με τις έρευνες, σε πολλά σημεία είναι πιο ξενόφοβοι από τους μαθητές τους). Πρέπει να σκάψουμε πιο βαθιά για να φτάσουμε στις ρίζες του κακού. Όπως είπαμε, η καταπολέμηση του ρατσισμού είναι μία συνεχής και καθημερινή άσκηση ανθρωπιάς και ορθοφροσύνης.