ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ν. Δ. ΣΤΗΝ PRESSPUBLICA ΓΙΑ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
-Τι περιλαμβάνει το νέο σας βιβλίο με τίτλο ''Μικρό εγχειρίδιο ορθολογισμού'';
Περιλαμβάνει μία σειρά από είκοσι άρθρα που είχαν δημοσιευθεί στο Περιοδικό Discovery and Science. Παρόλο που ήταν ένα σπουδαίο περιοδικό και το εξέδιδε ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, έκλεισε μετά το 20ο τεύχος. Ο λόγος; Η αδιαφορία του Ελληνικού κοινού για επιστημονικά θέματα – ένα σοβαρό πρόβλημα που και σήμερα μας κατατρύχει. Άλλες χώρες έχουν πολλά ανάλογα περιοδικά – εμείς όμως είμαστε πρώτοι μόνο στα αστρολογικά.
Τα άρθρα αυτά είχαν γραφτεί με μία σειρά σαν κεφάλαια ενός υπό σύνθεση βιβλίου. Το έχω κάνει κι άλλες φορές αυτό και το ονομάζω: «Γράφοντας ένα βιβλίο με δόσεις». Π. χ. το βιβλίο μου «Η τέλεια διαδρομή» αποτελείται από άρθρα που είχα γράψει στους 4 Τροχούς. Αλλά προσοχή: δεν πρόκειται για μία ανθολογία σκόρπιων άρθρων. Είναι μία σειρά που συστηματικά πραγματεύεται και αναλύει ένα θέμα.
-Ιδεολογία ή δόγμα ο ορθολογισμός;
Ούτε το ένα ούτε το άλλο – αντίθετα μάλιστα είναι ο εχθρός κάθε δόγματος και κάθε ιδεολογίας. Ο ορθολογισμός είναι μία μέθοδος. Το άλλο του όνομα είναι κριτική σκέψη. Αυτός που τον καθιέρωσε στην νεότερη εποχή, ο Καρτέσιος, τον ονόμασε «μεθοδική αμφισβήτηση». Είναι ο τρόπος της επιστήμης: ελέγχεις πειραματικά όλες τις θεωρίες και από την αμφισβήτηση αυτή προκύπτει μία καλύτερη ερμηνεία της πραγματικότητας.
-Σε μια δύσκολη περίοδο όπως η σημερινή μπορεί να κυριαρχήσει η ανάλυση κάθε προβλήματος με λογικό και ψύχραιμο τρόπο;
Δεν ξέρω αν μπορεί – ξέρω όμως ότι θα έπρεπε. Θα ήταν ο μόνος τρόπος να οργανώσουμε καλύτερα την ζωή μας: το κράτος, την οικονομία, την κοινωνία μας.
-Πως και που διδάσκεται αυτή η μέθοδος της επιστήμης που ελέγχει αυστηρά κάθε θεωρία;
Σίγουρα δεν διδάσκεται στα σχολεία μας. Εκεί κυριαρχεί η απομνημόνευση, η παπαγαλία. Άρα το δόγμα, που πρέπει μάλιστα να το αποστηθίσεις. Αντίθετα όποιος σκέπτεται κριτικά, ανεξάρτητα και πρωτότυπα θα βρει τον μπελά του. Έτσι δε και σε μία «έκθεση ιδεών» γράψετε τις δικές σας ιδέες, που δεν συμπίπτουν με τις καθιερωμένες, θα πάρετε μηδέν.
-Με λαϊκιστές πολιτικούς, οι οποίοι απευθύνονται στο συναίσθημα και όχι στον λόγο μπορεί να προαχθεί η κριτική σκέψη;
Φυσικά όχι – ο λαϊκισμός είναι το τέλος κάθε σκέψης. Γι αυτό και ο ορθολογισμός είναι όχι απλώς απαραίτητος στην εποχή μας – είναι κυριολεκτικά σωτήριος.
-Αποτελεί θεραπεία για την Κρίση μας;
Την μόνη δυνατή και επιβεβλημένη. Αν είχαμε ασκημένη ορθολογική σκέψη και είχαμε οργανώσει σωστά το κράτος, την κοινωνία και την οικονομία μας, δεν θα μας είχε καν αγγίξει η Κρίση.
-Διδάσκεται στα σχολεία και ασκείται καθημερινά;
Τι να σας πω! Για το σχολεία είπαμε ότι σχεδόν απαγορεύεται – όσο για την άσκηση… όχι καθημερινά, ούτε μία φορά τον χρόνο! Αντίθετα όλη μας η κουλτούρα είναι βασισμένη στο συναίσθημα, στο μελόδραμα, στον εντυπωσιασμό. Στο βιβλίο εκτός από τα θέματα ορθολογισμού, περιλαμβάνονται και παραδείγματα ανορθολογικής σκέψης. Δεν στοχαζόμαστε με τον εγκέφαλο, αλλά με το θυμικό. Ο Αριστοτέλης δεν ζει πια εδώ.
