Αδυναμία μίσους

Ανταλλάσσοντας σχόλια με πολλούς στο post περί Κύπρου κατάλαβα κάτι καινούργιο για μένα.

(Δεν ισχύει μόνο το γηράσκω αεί... αλλά και το γεγονός ότι το Internet είναι ένα απίθανο μέσο επικοινωνίας και αλληλοδιδασκαλίας. Μερικοί λένε πως μαθαίνουν από μένα – αλλά και εγώ μαθαίνω από εσάς).

Διαβάζοντας σχόλια πολλών (ανάμεσά τους και της αγαπητής μου Αφροδίτης) που μιλούσαν για το τι είχαν υποστεί οι πρόγονοί τους από τους Τούρκους, και τι σημάδια είχαν αφήσει μέσα τους αυτές οι ιστορίες, αντέδρασα περίεργα. Απόρησα με τις αντιδράσεις τους. Μάλιστα π. χ. μάλωσα την Αφροδίτη, διότι ενώ έχει ένα λαμπερό μυαλό, δεν κατόρθωσε να σκορπίσει το σκοτάδι μέσα της.

Μετά που το ξανασκέφθηκα κατάλαβα ότι η αντίδρασή μου οφείλεται σε μία δική μου ιδιότητα. Μπορεί να είναι κουσούρι – μπορεί και αναπηρία. Δεν μπορώ να νιώσω «συλλογικό μίσος».

Κι εμένα συγγενείς μου χάθηκαν από τους Τούρκους (παλιότερα) από τους Γερμανούς (στην Κατοχή) από τους Ελασίτες (στον Εμφύλιο). Δεν νιώθω όμως απολύτως τίποτα απέναντι σε αυτές τις κατηγορίες των ατόμων. Αν μου φέρνανε τον συγκεκριμένο άνθρωπο που σκότωσε την αγαπημένη ξαδέρφη μου στον εμφύλιο – ναι, γι αυτόν κάτι θα ένιωθα (δεν ξέρω αν θα ήταν μίσος, μετά από τόσα χρόνια...). Αλλά μόνο γι αυτόν – όχι για τον λαό του, την παράταξή του, την φυλή του.

Δεν μπορώ λοιπόν να καταλάβω πώς μπορεί κανείς να μισήσει (ή και να αγαπήσει) ένα αφηρημένο σύνολο ανθρώπων. Που για μένα είναι μόνο μία λέξη, ένα όνομα, μία συνομοταξία. Μέσα της θα υπάρχουν και άγιοι και δαίμονες και πολιτισμένοι και βάρβαροι.

Ειδικά για το μίσος, πρέπει να πω ότι μου είναι ξένο. Με έχουν πληγώσει και αδικήσει αρκετές φορές, μου έχουν κάνει πράγματα που σε άλλους συνήθως προκαλούν μίσος. Εγώ έχω νιώσει αντιπάθεια, απέχθεια, αποστροφή... αλλά μίσος, αυτό το αβυσσαλέο συναίσθημα που θέλει τον αφανισμό του άλλου, δεν το ξέρω. Ίσως να ήμουν τυχερός. Στα 71 χρόνια μου δύο συναισθήματα μου είναι άγνωστα: το μίσος και ο φθόνος. (Όχι η ζήλια... ο φθόνος).

Κάνω λοιπόν αυτή τη δημόσια εξομολόγηση, γιατί φοβάμαι ότι μερικοί παρεξήγησαν την αδυναμία μου να μισήσω «τους Τούρκους» (συλλογικά) ως ...Τουρκοφιλία.

Ούτε φιλία – ούτε μίσος. Τα σύνολα μου είναι αδιάφορα. Τα άτομα, όχι.

(Ήταν πολύ μεγάλο για σχόλιο - και το έκανα post. Εσείς μπορείτε να συνεχίσετε τα σχόλια στα προηγούμενα).