Μια ανθοστήλη στο Αιγαίο

Γράφει η Gravoura

Έρχεται κάποτε ο χρόνος που η νοσταλγία δεν δαμάζεται άλλο. Φουσκώνει το στήθος, νομίζεις θα εκραγεί. Κάθε προσπάθεια να την ξεγελάσεις αποδεικνύεται μάταιη. Όσο πιο γρήγορα παραιτηθείς, τόσο πιο γλυκιά η ήττα. Πήρα στα γρήγορα την απόφαση. Το ταξίδι στο νησί που γεννήθηκα και έχω πολλά χρόνια να επισκεφτώ, είναι γεγονός.

Κατεβαίνω αργοπατώντας στο πλακόστρωτο νησιώτικο καλντερίμι. Απόγεμα, της πρώτης κιόλας μέρας. Φορτισμένες θύμησες συνωστίζονται και μαζί με τις επιθυμίες με παρασύρουν. Θέλω να δω το πατρικό μου που δεν είναι πια δικό μας. Πουλήθηκε σε κάποιες δύσκολες καταστάσεις.

Στέκομαι μπροστά στην αυλή ενώ το χείλι το κάτω τρέμει. Τόσοι δικοί μου άνθρωποι έζησαν εδώ, δημιούργησαν το βιος τους, έκαναν παιδιά και εγγόνια, μα χάθηκαν. Η ατμόσφαιρα του χώρου ζωντανεύει με μιας τ’ αγαπημένα πρόσωπα. Ανοίγει η πόρτα και βγαίνει η σπιτονοικοκυρά. Μετά τις συστάσεις, τα βουρκωμένα μάτια μου, την κάνουν να επιτρέψει να τριγυρίσω τα δωμάτια.

Έχει ανακαινισθεί το σπίτι μετατρέποντας σε πιο λειτουργικούς τους χώρους. ΄Αδικα ψάχνω στο καθιστικό του ισογείου--αλλά και κρεβατοκάμαρα της γιαγιάς και του παππού--τα ξύλινα ράφια στολισμένα με τ’ άσπρα κοφτά κεντίδια και πάνω αραδιασμένα καλογυαλισμένα σινιά και κανάτες. Λείπουν και τα βάζα με τα γλυκά του κουταλιού, που πατώντας στις μύτες των ποδιών με δυσκολία έφτανα για να γευτώ στα κρυφά. ΄Αδεια και η θέση της μπάντας πάνω από το σιδερένιο κρεβάτι, με εκείνη την περίτεχνη παράσταση από κυνήγι ζαρκαδιών, που ήταν ικανή να αιχμαλωτίζει ώρες τη ματιά μου.

Ξάπλωνα, ενώ με τύλιγε η «ομίχλη» της κουνουπιέρας που κρεμότανε από την ξύλινη οροφή. Τότε χανόμουνα στο σκηνικό της μπάντας. Ξεκομμένη απ’ τον υπόλοιπο χώρο, ο χρόνος έπαιρνε άλλες διαστάσεις, οι στιγμές έμοιαζαν ώρες. Ευγενικά πρόσωπα με τριγύριζαν, ιππότες των παραμυθιών. Αμαζόνα αέρινη, έτρεχα γρήγορα πάνω στο δυνατό άλογο. Μ’ άρεσαν τα νευρώδη κορμιά στην υπέροχη, σβέλτη κι αρμονική τους κίνηση. ΄Ενιωθα τους δυνατούς μυς να συσπώνται και να χαλαρώνουν. Η χαίτη και η ουρά ν’ ανεμίζουν μαζί με τα μαλλιά μου και το σώμα ν’ αγκαλιάζει και να σφίγγεται στο δικό του, και να φεύγουμε… Όταν άνοιγα τα μάτια, σχεδόν λαχανιασμένη ακόμη, η ομίχλη αργά-αργά ξεκαθάριζε. Το δωμάτιο έπαιρνε και πάλι το σχήμα του. Τα πράγματα, από αχνές γραμμές, διαγράφονται οριστικά. Χάνονται από τ’ αυτιά οι καλπασμοί, απ’ τα μάτια διαλύονται οι ιππότες, όλα γίνονται όπως πριν. Μα στην ψυχή μένει η χαρά. Με συντροφεύει. Κουβαλώ την αμαζόνα μέσα στο δωμάτιο, που γιομίζει χαίτες, ουρές και τα μαλλιά μου ξέπλεκα ν’ ανεμίζουν…

Στέκομαι στον χώρο μα τώρα δεν μπορώ να ονειρευτώ. Προχωρώ στο βάθος. Η κουζίνα έγινε μεγαλύτερη, μοντέρνα, γκρεμίστηκε το τζάκι. Πιο μέσα η αποθήκη καταργήθηκε. Πουθενά δεν βρίσκω την τόσο γνώριμη μυρωδιά από τα βαρελάκια με το κρασί, τα καρπούζια και τα πεπόνια από τα μποστάνια αραδιασμένα σε στοίβες από τον παππού. Ούτε τα εργαλεία του κρέμονται στους τοίχους. ΄Ολα καθαρά τώρα και καινούργια, μα δε μ’ αγγίζουν.

Ανεβαίνουμε από την εξωτερική σκάλα. Η παρουσία της παλιάς καλοβαμμένης μπλε πόρτας με τις σιδεριές στο πάνω μέρος και στο ένα φύλλο το μπρούντζινο χεράκι για κουδούνι, αυξάνει του παλμούς της καρδιάς. Περνάμε μέσα, αλλά τα πόδια δε με βαστούν πια γερά. Το βλέμμα γυρίζει γρήγορα, προσπερνά τις αλλαγές, μα φωνή δεν βγαίνει. Κι αυτό το τζάκι θυσιάστηκε στο δωμάτιο που γεννήθηκα, εκείνο το κρύο πρωινό του Μάρτη. Στη γωνία τραβάει αμέσως τη ματιά, ένα γνώριμο έπιπλο. Μου ‘ρχεται ζάλη, οι αρθρώσεις παραλύουν γλυκά το σώμα. Είναι η δική μας, της γιαγιάς η ανθοστήλη! Ξεχασμένη και εγκαταλειμμένη μοιάζει.

Σωριάζομαι σε καρέκλα, κρύβω το πρόσωπο στα χέρια. Δεν μπορώ άλλο να συγκρατήσω τα δάκρυα. Τ’ αφήνω να κυλήσουν, να ξαλαφρώσω από το βάρος και να φύγει ο κόμπος από το λαιμό.

Την πλησιάζω. Σηκώνω το πετσετάκι να δω τα λουλούδια που θυμάμαι χαραγμένα στα τρία ράφια της. Το χέρι περνάει πάνω σα χάδι, τα δάχτυλα ψαχουλεύουν τα σκαλίσματα, τα κάθετα κολονάκια. Η μεγάλη κούκλα με τα φανταχτερά ρούχα, που τη στολίζει τώρα, είναι σκέτη παραφωνία. Απογοητευμένη από την εικόνα που είχα μπροστά μου, αποφασίζω πεισματικά πως πρέπει ν’ αποκτήσω, με κάθε τρόπο την ανθοστήλη. Να στολίζει το δικό μου σπίτι με όσες έσωσα από κείνες τις πορσελάνινες κούπες της γιαγιάς με αρμονικούς χρωματικούς συνδυασμούς και τα παλιά γυάλινα χειροποίητα βαζάκια. Όλα της μάνας και της γιαγιάς της. ΄Ετσι θ’ αποκατασταθεί εκείνη η οπτική εικόνα που είναι χαραγμένη μέσα μου. Η σκέψη αυτή με ανακουφίζει. Μόνο τότε καταφέρνω να πω ένα ευχαριστώ και να φύγω βιαστικά.

Με πονάει αφάνταστα, δεν το χωράει ο νους, πως το σπίτι δεν είναι πια δικό μας. Η σκέψη πως προδώσαμε αυτούς που «έφυγαν», είναι λαβωματιά. Η ανθοστήλη ξεχάστηκε εδώ, ίσως κι άλλα πράγματα. Μια θεια που μεσολάβησε στην πώληση δεν φρόντισε να πάρει όσα πράγματα ήταν δικά μας. Ευτυχώς που είχα πάει πολύ πριν πεθάνει η γιαγιά και μάζεψα όσα αξιόλογα αντικείμενα μπορούσα να μεταφέρω.

Τις επόμενες μέρες προσπάθησα να βρω τρόπο απόκτησης της ανθοστήλης. Κάποιο φιλικό άτομο που προσφέρθηκε να μεσολαβήσει απέτυχε, κι ας πρόσφερε όποιο χρηματικό ποσό ζητούσε. Στάθηκε αμετάπειστη η νέα οικοδέσποινα. Μου έκοψε μάλιστα και την καλημέρα όταν συναντιόμασταν πια στο δρόμο.

Από εκείνη τη χρονιά και κάθε καλοκαίρι επισκέπτομαι το νησί. Όταν περνώ έξω από το πατρικό, σηκώνω τα μάτια ψηλά στο παράθυρο και ρίχνω μια «ματιά» στο δωμάτιο. «Βλέπω» την ανθοστήλη. Ξέρω πως με περιμένει. Κι εγώ δεν θα την αφήσω χωρίς να της χαμογελώ κάθε χρονιά, όσο ζω.


Οι ανθοστήλες είναι προσφορά της Εργοτελίνας και του Σταύρου Κατσάρη. Καμία τους δεν είναι Η άνθοστήλη της γιαγιάς - αλλά όλες μοιάζουν. Τους ευχαριστούμε.